bijdragen aan de vorming van een
fatsoenlijk, burgerlijk karakter. In
Den Helder werd het Tuindorp ge
bouwd op land dat voorheen eigen
dom was van het weeshuis. Deze
landerijen, bekend als de Potteman,
werden in 1918 door de gemeente
van het weeshuis gekocht met als
bestemming bouwterrein voor
volkshuisvesting. De aanleg en op
hoging van straten en dempen van
sloten in Tuindorp met zand van
buiten de Linie gebeurde als werk
verschaffing door werklozen.
De voormalige tuinmanswoning aan de Brakkeveldweg 71 (zomer 2007).
ken hebben gehad met de bouw van de
woonwijk Tuindorp in de naaste om
geving van de woning. Ook werd toen
de straat niet meer Beltweg genoemd,
maar Brakkeveldweg. In het boek 150
Zijlijntjes in beeld (Jutter), uit verza
meld werk van H.J. Rondèl (1996),
schreef de auteur over het huis in
Tuindorp: "Wonderlijk, dat wij jongens
uit de rijtjeshuisjes, die onze stad heel
erg rijk was, steeds iets mystieks wis
ten te fantaseren aan de weinige vrij
staande, dure woningen in de stad die
wij van haver tot gort, van de smalste
brandsteeg tot aan de mooiste appel-
of perentuin kenden. Je had die myste
rieuze, Zwitsers aandoende behuizing
op Tuindorp, de dure Javastraat, het
boerenbedoeninkje van Ootje Kraak
man en natuurlijk Huisduinen".
De Brakkeveldweg ontleent haar
naam aan 't Brakke veld de vroegere
polder aldaar.
Brak betekent zilt, zilte grond door
overkomend water. Vóór de indijkin
gen (1505) werd dit gebied bij een
zeer hoge waterstand overspoeld door
zeewater. De Brakkeveldweg maakte
zelfs deel uit van het dijkenstelsel
en werd toen Nieuwlanderdijk ge
noemd. Vandaar ook de vernoeming
Het Nieuwland nabij zwembad de
Schots. Door de bouw en ontwikke
ling van woonwijk Tuindorp werd
de Brakkeveldweg in 1920 bestraat.
Voordien was het een zandweg waar
voornamelijk druk verkeer was van
paard en wagen van de belt (gemeen
tereiniging). In 1934 werd de ver
bindingsweg - de Nieuweweg tussen
de Doggersvaart en Brakkeveldweg
- voor verkeer opengesteld en kreeg
de Brakkeveldweg de functie van
doorgangsstraat tussen het Koegras
en het centrum.
Een tuindorp is een specifieke term
uit de Nederlandse stedenbouw
en verwijst naar stadswijken met
een typisch dorps karakter. Veel
tuindorpen zijn gebouwd vanaf de
jaren twintig van de vorige eeuw.
Soms werden zij opgezet door soci
aal voelende ondernemers, andere
tuindorpen zijn gebouwd door
woningcorporaties. De tuindorpen
kenmerken zich door lage eenge
zinswoningen met een voor- en een
achtertuin en een omgeving met
veel groen. Het ontbreken van ste
delijk vertier zoals kroegen, en de
sterke nadruk op de gezinswoning
als kern van het leven, moesten
Er woonden in de wijk veel mensen
die op de Rijkswerf werkten, anderen
waren matroos bij de marine of werk
ten als arbeider. Daarbij kwamen er
veel mensen van buiten Den Helder
in de wijk te wonen. Voornamelijk
Rijkswervianen uit Amsterdam
(1915) en Hellevoetsluis (1933) die,
nadat hun werf door de regering was
opgeheven, werk vonden op de Hel-
derse werf. Bekende winkels en on
dernemingen in de wijk waren Bazaar
Tuindorp, een winkel die van alles en
nog wat verkocht op de hoek Brakke-
veldweg-Bloemstraat, kapper Zwart,
slager Snijders, de schoenenwinkel
van Dito, kruidenier Puinbroek en
Smids de melkboer. Laatstgenoemde
ventte met de melkkar langs de deur.
Rens Schendelaar
Bronnen:
150 Zijlijntjes in beeld (Jutter), uit verza
meld werk van H.J. Rondèl (1996).
Gemeentearchief Den Helder, bouwdossiers
Focus op Den Helder, R. S.
Archief Helderse Courant
Den Helder stad aan het Marsdiep, R. S.
Adresboeken Den Helder
Archief HHV
Met dank aan de familie J. Plassé, Brak
keveldweg 71
56
