De Vierdaagse Zeeslag van
11-14 juni 1666
Na Lowestoft waren de Engelsen eni
ge tijd heer en meester op zee. Daar
profiteerden ze niet van. Al op 23 juni
kon schout-bij-nacht Adriaen Banc-
kert met 17 lichte schepen, 3 jachten,
1 brander en 3 galjoten uitlopen om
de Engelse oorlogsschepen die in het
noorden rondzwierven te verjagen en
de verwachte retourvloot uit Oost-
Indië binnen te brengen. Het is niet
bekend of David Vlugh daarbij was.
Met raadpensionaris Johan de Witt
als grote inspirator werden in ras
tempo maatregelen genomen om de
vloot op te lappen en te versterken.
Er kwamen nieuwe schepen bij,
het aantal officieren en konstabels
werd uitgebreid en de bewapening
werd verbeterd. Ook de knoop met
betrekking tot het opperbevel werd
doorgehakt. Hoewel De Ruyter daar
de meest geschikte persoon voor
werd geacht, maar nog niet terug
was van een strafexpeditie tegen de
Engelsen, werd Cornelis Maartensz
Tromp, luitenant-admiraal van de
Maze, voorlopig met het opperbevel
belast. Zijn macht werd echter be
perkt. Deze impulsieve, overmoedige
en opvliegende Oranjeklant kreeg
van de Staten-Generaal drie waak
honden naast zich. Die moesten hem
met raad en daad terzijde staan. Het
betrof de raadpensionaris zelf en twee
andere gedeputeerden, die op hun
beurt werden bijgestaan door drie
ervaren officieren van de landmacht
als adviseurs voor de ingescheepte
soldaten en twee, in zeemanschap en
zeeoorlog, ervaren zeeraden. Op 11
augustus, vijf dagen na zijn terugkeer,
benoemden de Staten van Holland
De Ruyter tot luitenant-admiraal van
Holland en West-Friesland. De dag
daarop verhieven de Staten-Generaal
hem tot opperbevelhebber van de
vloot, maar wel onder supervisie van
de drie gedeputeerden. Tromp werd
benoemd tot plaatsvervanger.
Intussen werd Londen ernstig geteis
terd door een pestuitbraak, had de
Engelse admiraliteit geen geld om de
vloot in zee te houden en verklaarde
Frankrijk Engeland ook nog eens de
oorlog. Niet dat het koning Lodewijk
XIV menens was. Eigenlijk wenste hij
slechts dat de twee zeemogendheden
elkaar zouden afmatten en verzwak
ken. Om die reden, maar ook om
krasjes op zijn eigen schepen te voor
komen, hield hij de vereniging van
de Franse vloot met de Nederlandse
tegen. Echter, de angst alleen al voor
de mogelijke komst van de Fransen
bezorgde de Engelsen in de Vierdaag
se zeeslag de nederlaag. Een deel van
hun vloot ging namelijk op zoek naar
de Fransen en liet de rest verzwakt
achter.
Op 9 juni 1666 verliet De Ruyter, voor
het eerst aan boord van De Zeven
Provinciën, met 72 oorlogsschepen,
13 fregatten, 10 adviesjachten en 20
branders de rede van Texel en koerste
naar het zuidwesten.
Vlugh, de intussen geheel herstelde
Schram en Stachouwer waren ook
van de partij. Vlugh hield het bevel
over 'T Wapen van Nassau, ook wel
Gouden Leeuw genoemd. Dit schip
was in 1653 te Enkhuizen gebouwd,
gemonteerd met 60 stukken en had
een bemanning van 210 matrozen en
scheepssoldaten en 40 landsoldaten.51
Schram kreeg het commando over de
Pacificatie, een schip dat kort daar
voor, ook in Enkhuizen, van stapel
was gelopen.52
De vloot was verdeeld in drie es
kaders. Vlugh was ingedeeld in het
voorhoedesmaldeel van het 1e eska
der. Dit eskader stond onder bevel
van De Ruyter, het voorhoedesmal
deel onder dat van luitenant-admiraal
Aart van Nes.
De Nederlandse vloot ging op 10 juni
in een lange linie voor anker tussen
Noord-Voorland en Duinkerken. De
Engelse vloot van nog geen 60 sche
pen, een deel was immers op jacht
naar de Fransen, kwam de volgende
morgen met de harde wind mee op
de Nederlandse vloot afstuiven en
boorde zich in de achterhoede. De
Vierdaagse zeeslag (11-14 juni) was
begonnen. De Nederlanders kwamen
als overwinnaars uit de strijd, maar
wisten geen beslissing te forceren.
49
Aantekening van Tho
mas Vlugh bij de kogel
die werd verwijderd
uit het been van zijn
broer David (Westfries
Archief, ORA Enkhui
zen 5061-120). Trans
criptie: Met dese Cogel
is mijn broeder David
Vlugh door het dick van
sijn been geschooten
Jnt gevecht teegens de
Engelsen Jnt Jaer 1666
en comt dese Cogel de
soon van mijn broeder
Albert Vlugh toe
