de Noordzee en de Vlaamse kust en
het konvooieren van de koopvaar
dij- en haringvloot. Al spoedig bleek
het aantal van 60 kapiteins niet te
volstaan. Daarom werden er ook
zogeheten extra-ordinariskapiteins
benoemd, veelal ervaren schippers,
die tijdelijk werden toegevoegd aan
de vaste personele bezetting. Zo werd
Pieter Florisz in het voorjaar van
1644 benoemd tot extra-ordinaris
kapitein om in juli van hetzelfde jaar
uit te varen naar de Sont onder lui
tenant-admiraal Witte Cornelisz de
With. Hij kreeg het commando over
een Amsterdams directieschip met
24 stukken, hetgeen mogelijk de voor
hem vertrouwde Gouden Leeuw is
geweest. De vloot van De With, be
staande uit circa 50 schepen, diende
900 koopvaardijschepen door de
Sont te escorteren.18 De Denen die
de Sont controleerden en daar de tol
inden waren sedert 1643 in oorlog
met Zweden. Al eeuwenlang voeren
de Nederlanders tegen betaling door
de Sont naar Dantzig en de Baltische
staten, maar een al te sterk Deens
overwicht over het gebied rond de
Sont zou financieel zeer nadelig kun
nen uitpakken. De expeditie van De
With, in de zomer van 1644 bleek
een groot succes. Hij kon zonder
enige problemen zijn vloot de engte
laten passeren. Door de Nederlandse
overmacht zagen de Denen af van een
confrontatie. Het volgende jaar voer
de De With opnieuw een Nederlandse
handelsvloot door de Sont zonder dat
de Denen bij machte bleken iets te
doen. Dientengevolge kon in augus
tus 1645 een gunstig tolverdrag met
hen worden afgesloten voor de tijd
van 40 jaar.
Pieter Florisz als 'ordinaris' kapitein
van Monnickendam
Kort nadat Pieter Florisz als 'extra-
ordinaris' kapitein dienst had gedaan,
kwam er een vacature voor een 'or-
dinaris'-kapitein bij de admiraliteit
van het Noorderkwartier. Jan Pietersz
Teding van Berckhout, een oud-zwa
ger van Pieter Florisz, was in 1644
overleden. Per brief beval Pieter Te-
ding van Berckhout zijn schoonzoon
Pieter Florisz aan bij het stadsbestuur
en met het gewenste resultaat. Op
14 februari 1645 werd Pieter Florisz
door het Noorderkwartier bij de Sta-
ten-Generaal voorgedragen19 en hij
kwam in vaste dienst. Hij werd aan
gesteld als kapitein op het vrij nieuwe
oorlogsfregat de Stad Monnickendam,
dat in 1640 in Hoorn van stapel was
gelopen. Het fregat was 120 voet lang
[een Amsterdamse voet is 28.3 cm],
was gemonteerd met 28 tot 32 stuk
ken van verschillend kaliber en kon
met ongeveer 140 personen worden
bemand. Het Noorderkwartier bezat
omstreeks deze tijd ook een ander
oorlogsschip, het Wapen van Mon-
nickendam, dat in 1645 was voltooid.
Het schip was eveneens 120 voet lang
en kon met 28 tot 38 stukken worden
gemonteerd en met ongeveer 100
personen worden bemand. Hoewel
kapiteins in dienst van de admiraliteit
geen 'eigen' schip bezaten, blijkt dat
beide schepen door de jaren heen
vrijwel permanent door een kapitein
uit Monnickendam werden gecom
mandeerd. Het Monnickendammer
stadsbestuur zag beide schepen ook
als de hare. In een resolutie van 14
april 1647 vragen de burgemeesters
zich af 'offmen van stadtswegen niet
sullen vigileren om ons tweede schip
van Cap.n pieter florisz in dienst te
brengen'.20 Pieter Florisz bleef onge
veer acht jaar lang aan de Stad Mon-
nickendam verbonden, waardoor het
ook meerdere keren als vlaggenschip
in de Nederlandse vloot fungeerde.
De Slag bij Dover op 29 mei 1652
In de jaren '40 van de zeventiende
eeuw nam het aantal confrontaties
op zee tussen de Nederlandse en de
geallieerde Spaans-Duinkerker vloot
geleidelijk af. Pieter Florisz kreeg
in januari 1648 nog een kaperbrief,
maar of hij deze daadwerkelijk nog
'te gelde' heeft kunnen maken is niet
bekend. In 1646 was het kapersnest
Duinkerken gevallen en al op 15 mei
1648 werd de Vrede van Munster ge
tekend, waarmee de oorlog met Span
je officieel ten einde was gekomen. De
volgende jaren zou de Nederlandse
heerschappij over de zee worden aan
gevochten door Engeland. Met het
bekrachtigen van de Akte van Navi
gatie door het Engelse parlement, in
15
Plattegrond van Het Kanaal met de
ligging van een aantal steden waar de
belangrijkste zeeslagen van de Eerste
Engelse Oorlog (1652-1654) hebben
plaatsgevonden.
Ter Heijde
Londen
Nieuwpoort
Duinkerken
Portland
Plymouth
