Lezers reageren
De mislukte overval op het Arbeidsbureau (1943)
Tijdens het lezen van het boek van
Rens Schendelaar (Den Helder in de
Tweede Wereldoorlog 1940-1945),
werd mijn aandacht getrokken door
een verhaal over een mislukte overval
op het toenmalige Arbeidsbureau in
1943.
In dat jaar hield ik mij voornamelijk
bezig met het zwerven door de
grotendeels verlaten straten van
Nieuwediep. Het gras groeide in
de straten. In de Jan in 't Veltstraat
graasde een geit, die elke dag op een
andere plek werd vastgezet door
zijn baas met behulp van een ijzeren
pen die tussen de straatstenen werd
geslagen. Onze school, school 5
aan de Parallelweg, was in gebruik
als woongebouw voor Duitse
soldaten. Het hoofd der school,
meester Kramer, probeerde samen
met de andere meesters en juffen,
de boel draaiende te houden. Op
de meest uiteenlopende locaties
werd onderwijs gegeven. In de
Lutherse kerk in de Wezensraat, in
café Hebbink in de Breewaterstraat
(tegenover de Openbare
Leeszaal), in de Maranathakerk
in de Vijzelstraat en in het
speeltuingebouwtje op Tuindorp.
Ja, en dan vindt er een dramatische
gebeurtenis plaats zoals de overval
op het Arbeidsbureau. Het is destijds
geheel aan mijn aandacht ontsnapt.
Er waren kennelijk te veel andere
dingen waarmee een toen achtjarige
jongen zich bezig hield. Zoals het
ondernemen van strooptochten
naar alles wat eetbaar was of melk
halen bij boer Tesselaar op de Jan
Verfailleweg. Ook het uitrukken van
de brandweer, wanneer er weer eens
een bombardement was geweest,
werd door mij op de voet gevolgd.
Het uitvoerige artikel van Wim
Kalkman in "Levend Verleden" van
juni 1993 heb ik er nog eens op
nagelezen.
In het persoonsregister van deel
13 van de serie "Het Koninkrijk
der Nederlanden in de Tweede
Wereldoorlog" van Dr. Lou de
Jong wordt geen gewag gemaakt
van de namen van de bij de overval
betrokkenen.
Nadat ik contact had opgenomen
met het Nederlands Instituut voor
Oorlogsdocumentatie (NIOD)
bleek dat het artikel in "Levend
Verleden" waardevolle informatie
bevat en dat het een relevante
aanvulling zou kunnen zijn op
de collectie van het NIOD. Men
verzocht mij om toezending van een
gedrukt exemplaar van het artikel.
Na overleg met Max Spetter stond
hij het in zijn bezit zijnde exemplaar
af en werd het verzonden naar het
NIOD.
In een bedankbrief, laat de afdeling
Informatie en Documentatie ons
weten dat het artikel een waardevolle
aanvulling is op de collectie. Ook
wordt gesteld dat het onderzoek
naar Nederland tijdens de Tweede
Wereldoorlog nog allerminst is
voltooid. Indien er nieuwe feiten
aan het licht komen, die verband
houden met de mislukte overval,
zullen wij hierover worden
ingelicht. Het exemplaar van
"Levend Verleden" van juni 1993
is inmiddels opgenomen in de
bibliotheekcollectie van het NIOD.
L. Lasschuijt
Het voormalige Arbeidsbureau aan de Kanaaiweg.
83
