In de pauze slenterden we met
vriendinnen langs de Hoofdgracht
of richting HBS, maar daar zat
broer op school, dat was niet
interessant. Wel om bij bakker
Witsenburg langs de kluft op te
lopen. Wat rook het lekker bij
de bakker op de hoek. Achter de
winkel en ook wel voor, werden
de bakkerskarren gevuld, en
dan de klap van het deksel.
Het juist op tijd gegeven rukje
aan de dekselsteunen, die dan
samenknikten, waardoor de grote
bek dichtklapte. Nooit zat er een
hand tussen - vakwerk!
Cheffie
Die eerste Duitse les. Ook anderen
waren diep onder de indruk van de
noodzaak om vooral de eerste lessen
zo uit het hoofd te kennen, dat als
Berkhouwer je, bij wijze van spreken,
's nachts uitje bed zou halen, je
zonder aarzelen en feilloos de les
zou moeten kunnen opzeggen. Die
eerste les: Fritz, mein kleiner Bruder,
soll hen te zum ersten Mal in die Schule
gehen. Erfreut sich sehr darauf. Verder
ben ik nooit gekomen. Gelukkig
woonde Berkhouwer te ver van ons
af om me wakker te kunnen maken.
Later, op de Singel, toen we zowat
buren waren, berustten we er beiden
in dat Duits een zeer zwak punt zou
blijven.
En dan De Graaf, die zo gezellig
foeteren kon, kon met tintelende
oogjes naar het effect loeren, dat hij
op ons onnozele halzen maakte. "Ze
zijn zo leuk bang!" Gek eigenlijk,
meestal is het zo dat de leraar, die
les geeft in een vak waar je moeite
mee hebt of waar je slecht in bent,
tot de categorie "vervelende kerel"
behoort, maar er waren op het
Lyceum maar heel weinig leraren
waar ik een hekel aan had, en dat
had niets met een slecht vak te
maken.
Natuurlijk waren er wel
favorieten mijnerzijds. De hoogst
gewaardeerde was juffrouw Bijvoet
Sloeproeien bij Hr.
Ms. De Ruijter.
Dit was welliswaar
in Indië, maar
ik zie ze nog net
zo varen in de
Buitenhaven
alias Cheffie. Haar sportiviteit
en haar bereidheid om met ons
ook nog in de vakantie te willen
optrekken zullen we niet vergeten.
Twee keer minstens is een groep
meisjes met Cheffie op stap
geweest. Zelfben ik alleen mee
geweest naar Uddel.
Leegloop
De jaren gleden voorbij, mei 1939
de dijkfoto, mei 1940 de oorlog,
die na vijf dagen strijd grote hiaten
sloeg in het leerlingenbestand
van Den Helder. Als ik de lijst van
Solleveld napluis, is de kolom van
veel leerlingen niet ingevuld na
1940. Het was de tijd van leegloop
van Den Helder en de tijd van
afgeladen volle treinen van en naar
Nieuwediep.
Indringende vraag
De mobilisatie, oorlog en bezet
tingstijd gaven een nieuw aspect
in de verhouding tussen leraren
en leerlingen. De herinnering aan
de schoolperiode uit die tijd is er
een van respect en saamhorigheid.
Verschillen vervlakten en raakten
ondergeschikt aan de wil om front
te maken tegen de bezetters. Ik heb
in de oorlogstijd op verschillende
scholen gezeten, maar de geest op
het Lyceum en op de Kweekschool
was uniek.
Toch was er niet altijd spanning,
die de band vormde; de gewone
dagelijkse dingen waarvoor
wederzijds belangstelling was
vormden een band. Zo herinner ik
me nog dat op een winterse dag na
de schoollessen ik met Veldsema
in een diepzinnig gesprek verzeild
raakte over de indringende
vraag "Hoe veroveren we wat
zoete appels?" Ik ben toen privé
onderwezen in diverse rassen zoete
appels. Uitstekend voor mijn latere
loopbaan!
Gezamenlijk
Het was in die tijd uit met tochten
door de duinen met Nijkamp
of een uitstapje naar Texel. We
maakten nu fietstochten door de
Wieringermeer en naar Wieringen
of naar de buurt van Callantsoog
om planten te zoeken.
In de tijd dat we in Schagen
woonden stond mijn fiets in de
fietsenloods bij het station in Den
Helder - totdat die op een nacht
leeggevorderd werd. Toen liepen we
van school naar station vice versa.
Wat valt er meer te vertellen?
Sportevenementen, hockeywedstrij
den uit en thuis, oefenmiddagen,
dwalen in de Donkere Duinen en
langs het strand. Zwemmen en slie
ren langs de dijk.
Liefst bij stormweer de dijk op en
dan proberen je voeten droog te
houden (dit tot schrik van mijn
moeder - "Kindje schoenen!!").
Kameraadschap op school met
je klasgenoten. Gezamenlijk
lachen om dwaze dingen - tot het
gezamenlijk volwassen worden. Iets
dat door de oorlog in Den Helder
misschien in versneld tempo
gebeurd is. Heet dat in het Frans
niet un succèsfou? Zo ja, dan heb ik
toch nog wat op school geleerd.
Gonneke Zandstra-Bottema
47
