De Zouaaf, strijder voor paus en God.
Misschien zijn er onder de lezers
nog personen die niet weten wat
Zouaven zijn.
Een Zouaaf was een soldaat uit het
pauselijke leger uit de periode van
1860 tot 1870.
Om meer te begrijpen van de
geschiedenis der Zouaven maken
we een fikse duik terug de geschie
denis in.
De pauselijke staat
Het bestaan van een wereldlijke
staat waar de paus heerser van was
dateert van 754. Pepijn de Korte had
diverse gebieden, in het midden
van wat nu Italië is, veroverd op
de Longobarden en ze vervolgens
geschonken aan de toenmalige
paus. De tegenprestatie, de macht
van de paus om het keizerschap
te verlenen berustte, naar achteraf
is gebleken, op een in de achtste
eeuw vervalst document de Donatio
Constantina uit 325. De paus had
sindsdien naast geestelijke ook
wereldlijke macht. Het congres
van Wenen (1815) dat de nieuwe
verhoudingen in Europa moest
vaststellen na de Napoleontische
oorlogen, bevestigde de verdeling
van Italië in diverse staatjes. Een
daarvan was de Kerkelijke staat, het
Patrimonium Petri. Die omvatte
toen het hele centrale deel van Italië
van Rome tot de Adriatische Zee.
Rond 1850 ontstond er een
beweging die streefde naar het tot
stand komen van een verenigd
Italië. Grote voorvechters van
deze beweging waren Guisseppe
Garibaldi en koning Victor
Emanuel II van het koninkrijkje
Piëmont. De in 1846 tot Paus
Pius IX gekroonde kerkvorst
prakkiseerde er echter niet over
om ook maar een stukje van zijn
land af te staan. Hij kon rekenen
op militaire steun van de Franse
keizer Napoleon III. Paus Pius IX
besefte dat ondanks de toegezegde
militaire steun van de Franse
keizer dit onvoldoende was om de
kerkelijke staat te verdedigen. Hij
kreeg het gelijk aan zijn zijde, want
in 1860 werd het meest noordelijke
deel van het pauselijk gebied door
koning Victor Emanuel II ingelijfd
en bedreigden de nationalistische
troepen het middendeel, de Marken
en Umbrië. In datzelfde jaar deed
Paus Pius IX een oproep aan de
katholieke jongeren in de wereld
om hem militair te helpen door
dienst te nemen in zijn leger.
In 1867 schreven de fraters van
Tilburg hierover in hun kronieken:
"Er was een smartekreet vernomen,
uitgaande van het Vaticaan, waar
een weerloos grijzaard het moest
Napoleon III steunt in 1859 koning Victor
Emmanuel van Sardinië, die zijn been al in
'de laars' wringt met behulp van Caribaldi.
aanzien, hoe een naburige koning,
voortgestuwd door de Revolutie
en de geheime Genootschappen,
de roovershand uitstak naar het
erfgoed van St. Petrus en een voor
een de provinciën, aan den H. Stoel
toebehoorende, overweldigde".
Pauselijke leger
In eerste instantie waren het vooral
Fransen en Belgen die naar Italië
vertrokken. Al in 1860 speelden zij
een rol in de slag bij Castelfidaro
waar een 'eervolle' nederlaag werd
geleden.
Generaal Lamorcière kreeg
vervolgens de leiding over het
pauselijke leger en zorgde voor een
betere organisatie van de zogeheten
tirailleurs Franco-beiges. Hieruit
ontstond het korps Zouaven dat op
1 januari 1861 onder leiding van
de Zwitserse kapitein Allet werd
geformeerd.
Zouaaf
Het woord Zouaaf komt via het
Franse zouave, oorspronkelijk
zuavas van het Arabische zouaoua,
dat de naam is van een stam van de
Kabylen, een Berbervolk in Algerije.
Ze wonen in het bergland tussen
Algiers en Constantine. Ze namen
de islam over van de Arabische
veroveraars. Zouaven waren
Kabylse soldaten die de lijfwacht
vormden van de Berbervorsten.
Toen deze soldaten in 1830 in
Franse dienst werden genomen,
ontstond daardoor het Franse korps
der Zouaven. Geleidelijk werd het
korps aangevuld met steeds meer
Fransen tot het uiteindelijk uit
uitsluitend Fransen bestond, die
de oorspronkelijke schilderachtige
klederdracht van de Berbers
31
