nog zonder geavanceerde
hulpmiddelen. Het was puur
rekenwerk waarbij veranderende
windrichtingen van grote invloed
konden zijn op waar de bommen
terecht kwamen. Van nauwkeurig
bombarderen was ook (nog) geen
sprake en waarschijnlijk hebben de
eerste brandbommen die de stad
troffen ook gediend als richtpunt
voor de Wellingtons die in de loop
van de nacht bombardeerden.
Vergelijkbare 'misworpen' deden
zich meer voor gedurende de oorlog.
Zo werd in de nacht van 2/3 oktober
1940 het Rozenprieel in Haarlem
getroffen terwijl eigenlijk de Lak
en Vernisfabriek aan het Buiten
Spaarne het doel was22. Zelfs later
in de oorlog werden nog gehele
stadswijken weggevaagd zoals bij
Nijmegen en het Bezuidenhout in
Den Haag het geval was.
RAF of Luftwaffe of allebei?
Het onderzoek in Engeland heeft
aangetoond dat het bombardement
werd uitgevoerd door de RAF.
Ook het zogenaamde 'tweede
bombardement', later in de nacht,
werd uitgevoerd door Wellingtons,
getuige de bovengenoemde tijden
van bombarderen.
Maar hoe zit het dan met de talloze
waarnemingen die aanduiden
dat het óók Duitse toestellen zou
betreffen?
Antwoorden hierop zijn te
vinden in een Duitse bron:
het "Kriegstagebuch Admiral
in der Niederlande" waar het
'Gefechtsbericht über die
Luftangriffe in der Nacht von 24-
25.6.40' is terug te vinden.
Zo wordt er over de zuidelijke
aanvliegroute ('vanaf Bergen') het
volgende vermeld:"Am 24.6.40 23.36
Uhr Angriff von etwa 3 englischen
Flugzeugen aus Richtung Süd...23"
Maar hoe zit het dan met het Duitse
afweergeschut Flak (Flugzeug
Abwehr Kanone) die kennelijk
niet in actie waren gekomen?
Saillant detail in de Engelse Results
of Operations is een simpele
vermelding "No Flak reported
at Willemsoord24.De Engelsen
hadden dus dezelfde waarneming
gedaan!
Opnieuw geeft het Duitse
Kriegstagebuch hierop een
antwoord:
"Abwehr durch die gesammte Flak
war nicht möglich, da Sicht nach
oben durch über der Stadt lagernde
Qualmschicht völlig behindert war.
Es war daher bis zum Schluss der
Angriffe in keinen Fall möglich,
die Angriffe abzuwehren, sodass
der Angriffer immer ungestörter
seine Angriffe in Tiefflug ausführen
könnte ohne überhaupt beschossen
zu werden.De getuigen die geen
afweervuur hadden waargenomen
hadden hier echter een andere
conclusie aan verbonden: het
zouden (eigen) Duitse toestellen
betreffen!
Overigens was er wel degelijk
een Duits toestel in de lucht. De
Wellington L7795 WS-G van S/
Ldr Moneypenny van 9 Squadron
werd bij Den Helder om 23.07
uur op 10,000 ft aangevallen
door een Duitse jager van het
type Messerschmitt Bf.109. De
Wellington werd tot op 300 yards
genaderd en beschoten, maar kon
de Duitse jager afschuddend. In dit
stadium van de oorlog was er nog
niet echt sprake van nachtjagers
met radarapparatuur. De
éénmotorige Bf.iog's vlogen vaak
zonder cockpitlcap voor beter zicht
en werden waar mogelijk bijgestaan
en geleid door zoeklichten...
Het feit dat er dus wel degelijk een
Duits toestel in de lucht was zou
ook kunnen verklaren waarom men
aan de hand van het motorgeluid
oordeelde dat het Duitse toestellen
zouden zijn. Een andere verklaring
voor het motorgeluid 'wat anders
dan anders' is het feit dat in deze
nacht voor het eerst het type
Wellington boven Den Helder
verscheen. Den Helder was
weliswaar eerder aangevallen,
maar deze bombardementen
werden uitsluitend uitgevoerd
door Lockheed Hudsons van onder
andere 206 Squadron van Coastal
Command. De Engelse Bristol
Pegasus motoren van de Wellington
klonken inderdaad anders dan de
Wright Cyclone motoren van de
Hudson...
De waargenomen merkwaardige
lichtsignalen kunnen verband
hebben met het leiden van de
Duitse Messerschmitt, alhoewel
in de officiële rapporten daar
niets over terug te vinden is. Het
Gefechtsbericht maakt ook gewag
van lichtsignalen, die dus nota
bene door de Duitsers zelf ook zijn
waargenomen:
"Von mehreren Stellen wurden
Blinksignale auf See gemeldet, welche
vermutlich in zusammenhang mit
feindliche Einflügen vom U-Boten".
Dit gedetailleerde Duitse rapport
over het bombardement is overigens
zeer nauwkeurig. Zo wordt over 15
aanvallende toestellen gesproken,
terwijl het werkelijke aantal slechts 1
lager was, namelijk 14!
Conclusie
Het 'mysterieuze' bombardement
blijkt lang niet zo mysterieus te
zijn. De waarnemingen vanaf de
grond blijken zelfs door zowel
Engelse als Duitse rapporten
bevestigd te worden. Er zijn echter
indertijd andere conclusies aan
verbonden die overigens niet zo
uitzonderlijk zijn. Ook van het
eerder vermeldde bombardement
op het Rozenprieel in Haarlem in
de nacht van 2 op 3 oktober 1940 en
een bombardement op Vlaardingen
in 1940 werd gedacht dat het
uitgevoerd was door de Duitsers.
Dit heeft te maken met het
verschijnsel wat men in de
psychologie kent als 'cognitieve
consistentie'.
De Nederlander had een bepaald
110
