in 1946 in zijn boek "Burgers van
Den Helder" het volgende: "Het
waren twee bombardementen. Dat
tweede was een vreemd, een zeer
vreemd bombardement. Soms was
het alsof men de vliegtuigen van het
nabij de stad gelegen vliegveld hoorde
opstijgen. Dat was een vreemd geluid
en het vreemdste was dat zoo velen
hetzelfde geluid hoorde. Maar dat was
het vreemdste niet. Het allervreemdste,
het onbegrijpelijke, het volmaakt-
onverklaarbare, het mysterieuze van
dat tweede bombardement was dat
geen enkele maal de luchtafweer in
actie kwam1!.
Al snel kwam de geruchtenstroom
op gang: het zouden de Duitsers
geweest zijn die met het
bombardement later in de nacht
wraak zouden hebben genomen
voor de vele verliezen die ze in de
meidagen zouden hebben geleden,
of als vergelding voor doorgespeelde
informatie aan Engeland over de
Marinehaven.
De bewijzen waren er immers:
het Duitse luchtafweergeschut
was niet in actie gekomen, het
motorgeluid was anders dan anders,
de toestellen kwamen uit het zuiden
wat aanduidde dat ze vanaf De Kooy
of Bergen of zelfs Schiphol waren
opgestegen, er waren lichtsignalen
waargenomen en zelfs bomscherven
gevonden met Duitse tekst....
Het onderzoek
In beschikbare publicaties wordt
wel geduid op een bombardement
van de Royal Air Force. Zo vermeldt
A. Korthals Altes in zijn boek
'Luchtgevaar' al dat de aanval
door Lockheed Hudsons zou zijn
uitgevoerd^ en vermeldt G. J.
Zwanenburg in zijn boek 'En Nooit
was het Stil' daarentegen dat de
aanval werd uitgevoerd door Vickers
Wellingtons^.
In het National Archive (voorheen
Public Record Office) in Londen
liggen de diverse RAF documenten
opgeslagen die een betere kijk
geven op de gebeurtenissen die
nacht.
Gegevens Vickers Wellington
mk.Ic
Lengte: 19.68 meter
Spanwijdte: 26,20 meter
Motoren: 2 x Bristol Pegasus van
1.050 PK
Snelheid: 376 km/u
Bemanning: 6 (piloot, co-piloot,
waarnemer/bommenrichter,
radiotelegrafist, boordschutter,
staartschutter)
Bewapening: 2 x 7.7 mm
Browning mitrailleurs in de
neuskoepel, ix 7.7 mm Browning
mitrailleur aan weerszijden van
de romp, 2 x 7.7 mm Browning
mitrailleurs in de staartkoepel.
Bommenlading: 2,025 kilo
Die nacht werden 103 bommen
werpers, 68 Vickers Wellingtons,
19 Handley Page Hampdens en 16
Armstrong Whitworth Whitley's
uitgezonden naar 21 verschillende
doelen in Duitsland tussen
Hamburg en Mannheim16.
Vanwege het slechte weer boven
Noord-west Duitsland werden veel
toestellen gedwongen secundaire
doelen aan te vallen. Eén van
die secundaire doelen die die
nacht was aangewezen was de
Marinehaven van Den Helder,
Willemsoord^. Maar liefst 14
Vickers Wellingtons, van 9, 38,
115 en 149 Squadron, konden hun
primaire doelen, onder andere de
vliegtuigfabrieken bij Bremen en
Diechshausen, niet identificeren
en waren genoodzaakt de
bommenlading op Willemsoord af
te werpen. De Wellingtons hadden
een gemengde bommenlading
aan boord van brisantbommen
en staafbrandbommen. In totaal
werden 2 x 500 pound en 116
x 250 pound brisantbommen
en maar liefst 1.620 x 4 pound
staafbrandbommen afgeworpen
van hoogtes variërend van 13,000
tot 3,000 ftl8. De bemanningen van
de Wellingtons rapporteerden het
volgende:
23.09 - 00.36 hrs
One large explosion in docks which
rocked a/c. Some jfires and several
small bursts in centre of target.
Buildings NE corner ofpoint of
mainland hit. One large building in
minor harbour set onfire.
00.30- 02.35 hrs
Bombs dropped N side of town across
docks from SE to NW and across NE
corner of target. 2 sorties reported
docks onfire on arrival. Fire going on
orange glow and black smoke. Many
have seen an ail fire. HCD561? 4x250
on S/L battery. Results not observed.
01.j0-02.j0 hrs
Bombs burst in docks alongside quay
and to W of doek area. Some result
not observed owing to cloudO.
Zelfs terugkerende bemanningen
die wél doelen in Duitsland hebben
kunnen aanvallen rapporteerden
wat er in Den Helder gebeurde.
Zo schreef piloot F/Lt Wells van
115 Squadron: "Willemsoord true
inferno, city is burningfiercely on quai
sides20.
Hoe kon het zo fout gaan?'
Uit de Engelse rapporten blijkt dat
men nauwelijks op de hoogte was
welk drama zich had afgespeeld. In
de nabeschouwingen van die nacht,
Results of Operations, wordt de
aanval op Willemsoord wel vermeld
maar met slechts de tekst: "Many
hits observed on docks and buildings,
fiollowed by explosions andfires"21.
Het navigeren en bombarderen
geschiedde in de eerste oorlogsjaren
109
