en neringdoenden. Na 1900
verschuift het bouwgebied naar
het land achter de Polderweg. In
1902 vond in de Van Galenstraat
de verkaveling plaats van 127
percelen. Telde Den Helder
omstreeks het jaar 1800 nog maar
3.000 inwoners, in 1850 was het al
gegroeid tot 10.000 en in 1870 tot
bijna 20.000 inwoners.
Als de eeuwenoude cartografische
kaart van Langendijck
vergeleken wordt met de huidige
stadsplattegrond dan is te zien
dat de hoofdwegen van de
Nieuwlanderpolder terug te vinden
zijn in de stratenstructuur met
als middelpunt de Vijfsprong.
De Middenweg en de Spoorstraat
vormden de lange rechte
Nieuwlanderweg en de Kruijsweg
is nu bekend als Javastraat. De
Sluijsweg liep langs het schuine
gedeelte van de Boerhaavestraat over
het spooremplacement naar het
schuine gedeelte van de Parallelweg
en de naam Polderweg behoeft
geen uitleg. Verder is het bijzonder
dat de oude kavelgrenzen van de
vroegere landeigenaars terug te
vinden zijn in het stratenpatroon.
Stedenbouwkundig maakt
het centrum dan ook een wat
eigenaardige indruk door haar soms
scheefhoekige loop van straten.
Straatnamen
Er zijn nog een aantal straatnamen
die ons er aan herinneren dat
Den Helder gebouwd is op
polderland. Deze namen zeggen
iets over de vroegere structuur of
duiden het gebruik aan door de
vroegere bewoners. Er zijn ook
oorspronkelijke poldernamen die in
het recente verleden bij raadsbesluit
een andere straatnaam kregen.
Breewaterstraat, hier lag een
restgeul van de getij denstroom
het Nieuwediep, genaamd het
Bree-water. Het water werd via de
afwateringssluis bij de Sluisdijk
geloosd. Na drooglegging werd de
grond eigendom van de hervormde
kerk. Een van de stukken werd het
Wezenland genoemd (Wezenstraat),
een ander stuk was van de Diaconie
(Diaconiestraat).
Boerhaavestraat, eerder Sluijsweg.
Het schuine gedeelte van de
Boerhaavestraat tot de knik (bij de
Jan Blankenstraat) vormde in de
i7e - i8e eeuw met het gedeelte
van de Parallelweg tot aan de
Sluisdijkstraat, de Sluijsweg.
Brakkeveldweg, ontleent zijn naam
aan het Brakke Veld, het brede
stuk polder ten zuiden van de
Visbuurt, Vogelwijk en Tuindorp.
Brak betekent zilt, zilte grond
door overkomend water. Voor de
indijkingen werd dit gebied bij een
zeer hoge waterstand overspoeld
door zeewater.
Diaconiestraat, het hier gelegen
weiland was eigendom van
de diaconie der hervormde
gemeente en stond bekend als het
Diaconieland.
Javastraat, eerder Kruijsweg en
Polderweg genoemd.
Middenweg, eerder
Nieuwlanderweg. De naam
vormt een verwijzing naar de
oorspronkelijke weg midden door
de Nieuwlanderpolder waarvan
de huidige Middenweg een deel
vormde. Zie ook de Spoorstraat.
Het Nieuwland, bij zwembad
de Schots. De naam is afgeleid
van de daar in 1505 aangelegde
Nieuwlanderdijk.
Foto uit circa
1975 over het
spooremplacement
richting de
Polderweg en de Van
Galenbuurt, links
de De Wetstraat.
De bouw van de
nieuwe wijk over het
spoor is nog maar
juist begonnen.
De grens werd
gemarkeerd door de
Van Galenstraat. Pas
na 1930 begon een
bouwexplosie waarbij
dit stadsdeel tot de
Timorlaan werd
volgebouwd.
