^1
2) Rens Schendelaar:
Den Helder in de Tweede
Wereldoorlog 1940-1945
Historie leeft in Den Helder. En er is
geen ander onderwerp te bedenken
waarbij de Nieuwedieper zich zo
betrokken voelt als de Tweede
Wereldoorlog. Aan de vooravond van
de bevrijding van Den Helder zestig
jaar geleden heeft de auteur een boek
over de oorlogsperiode geschreven.
Ruim twee jaar onderzoek in het
Helders gemeentearchief gingen
hieraan vooraf en dat leverde zo'n
honderd uiteenlopende artikelen op.
De vele prachtige illustraties maken
het boek bijzonder.
De officiële capitulatie op
dinsdag 14 mei 1940 staat bij
veel Nieuwediepers nog diep in
het geheugen gegrift. Want tot
ongeloof van iedereen die het heeft
meegemaakt werd de binnenstad
na de overgave gebombardeerd.
Het was de grootste catastrofe ooit,
de zwartste dag in de geschiedenis
van onze stad, en het begin van vijf
jaar oorlog. Voor het eerst richtten
bommen dood en vernieling aan in
de stad, aldus Rens Schendelaar.
In de daarop volgende vijf jaren
bleven de luchtaanvallen voor grote
angst zorgen.
Er vielen vele doden en gewonden.
Het verenigingsleven stond stil, het
onderwijs werd totaal ontwricht.
Scholen, gebouwen en huizen
werden gevorderd, en de forten
werden als ware vestingen versterkt
met zwaar luchtdoelgeschut. Steeds
meer gezinnen haalden uit nood
hun eten uit de Centrale Keuken.
De Helderse joden werden op
een aantal na, die wisten onder
te duiken, weggevoerd naar de
concentratiekampen. Er kwamen
verplichte evacuaties, veelal naar
Friesland en soms nog verder. De
Atlantikwall werd gebouwd en
de tewerkstelling werd ingesteld
waardoor Helderse jongens en
mannen naar Duitsland moesten. In
Nederlands-Indië vond de Slag in de
Javazee plaats en de Nederlanders
werden daar in kampen opgesloten,
als dwangarbeiders te werk gesteld of
gemarteld en vermoord. Er was een
verzetsploeg actief in Den Helder
en het verzet voerde met vijf man
een dramatisch verlopen overval
uit op het Helderse bijkantoor van
het Gewestelijk arbeidsbureau
om het kaartsysteem met namen
van mannen te vernietigen die
in aanmerking kwamen voor de
arbeidsinzet in Duitsland.
Den Helder werd spergebied. Eerst
een aantal straten, dan een aantal
wijken en vanaf november 1943
geheel Den Helder. Bijna iedereen
moest weg. De marinewerf werd
vijf jaar lang herhaaldelijk zwaar
gebombardeerd en om een vrij
schootsveld te krijgen sloopten
aannemers een complete woonwijk
en prachtige straten. En dan
de bevrijding, de komst van de
Engelsen en de Canadezen, de straf
voor de foute landgenoten, en het
grote verdriet in de gezinnen van
Helderse oorlogsslachtoffers en in
de gezinnen van de verzetsstrijders
wier heldendaden hun fataal
waren geworden. Voor hen geen
bevrijdingsfeest, maar diepe rouw.
"Den Helder in de Tweede
Wereldoorlog 1940-1945", is de
i8e uitgave uit de reeks van de
Helderse Historische Vereniging.
Leden van de HHV betalen 15
Rens Schendelaar
Den Helder in de
Tweede Wereldoorlog
1940 1945
voor het boek, niet leden 17,50.
3) Rob van Beekhoven
Rens Schendelaar:
Militaire Verdedigingswerken in
Den Helder
Tijdens de opening van de
Open Monumentendag op 11
september 2004 heeft vice-
admiraal Van der Aa het eerste
exemplaar van het speciaal hiervoor
vervaardigde boekje: "Militaire
verdedigingswerken in Den Helder"
in ontvangst genomen. Deze
bijzondere uitreiking vond plaats
in Fort Kijkduin door wethouder
Waltmann. In dit boekje worden
de verdedigingswerken beschreven
die al vroeg voor de dorpen
Huisduinen en Den Helder van
groot belang waren. De auteurs
Rob van Beekhoven en Rens
Schendelaar beschrijven vervolgens
de eeuwige dreiging vanuit zee en
het ontstaan in de i9e eeuw van de
vestingstad met al zijn forten en
verdedigingswerken. De Tweede
Wereldoorlog en het ontstaan van
de Marinestad na 1945 geven een
goede indruk van de uitzonderlijke
positie van Den Helder.
Wegens de overweldigende
belangstelling is het boekje niet
meer verkrijgbaar.
De redactie
59