De oude spoorwegverbinding op het terrein van het offshore bedrijf met op de achter
grond de voormalige Spoorweghaven.
Het zuidelijke traject van de vroeger belangrijke spoorlijn is ondanks de activiteiten van
de offshore behouden gebleven..
goederen als: ertsen, olie, hout,
steenkool, graan, rijst, kruiden,
koffie, tabak, verse vruchten,
wijnen, boter, vis en vee. De
Helderse geschiedschrijver Dirk
Dekker beschreef deze ten tijde van
de Spoorweghaven in 1875 als volgt:
"Daarginds ziet gij het bassin in
verband met de spoorwegwerken
daar gegraven. Een der boten van
de Koninklijke Nederlandsche
Stoombootmaatschappij is bezig
te lossen. De koopwaren die zij
aanbracht, gaan direct per spoor
naar de plaats van bestemming.
Houtvlotters en kolenwerkers zijn
ijverig in de weer om de balken
ter vervoer tot vlotten samen
te verbinden en de steenkolen
in de talrijke pakhuizen aan de
Binnenhaven te bergen. Ginds
is men bezig om de geloste
schepen van ballast voor de
uitreis te voorzien. Overal waar
men rondziet, ontdekt men hier
leven en bedrijvigheid op het
gebied van handel en scheepvaart.
Hier vindt men een groot aantal
handelaren en neringdoenden,
vooral in scheepsbenodigdheden,
de kantoren van verscheidene
cargadoors, logementen, koffie- en
bierhuizen, danshuizen en allerlei
zaken ten gerieve voor 't zeevolk".
De reden van de teloorgang is
bekend. De opening van het
Noordzeekanaal in 1876. De door
Den Helder gevreesde waterweg
tussen de Noordzee en Amsterdam
was de doodsteek voor de
Noordkop. De gloriejaren voor de
gemeente en de Noord-Hollandse
Staatsspoorweg duurde nog tot
ongeveer 1880. Maar daarna was het
over, de grote rederijen verhuisden
naar Amsterdam. De eens zo
bedrijvige goederenopslag aan de
Spoorweghaven kwam tot stilstand.
Den Helder werd een rustig
provinciestadje met de Marine, de
Rijkswerf en wat visserij.
Na een periode van verval werd het
complex van de Spoorweghaven
in 1916 door de marine in gebruik
genomen met achtereenvolgens de
vestigingen van de Onderzeedienst
en de Mijnendienst. De kazerne
verrees op de plek van de
goederenloodsen. Nadat de
Mijnendienst het terrein in 1991
verliet zijn daar geen activiteiten
meer geweest. Wel kwam
daarna de naam Spoorweghaven
weer terug, als aanduiding op
stadsplattegronden.
Van de twee havenspoorlijnen werd
de noordelijke lijn zo'n vijftig jaar
geleden gesloopt wegens de aanleg
van de Divmag marinemagazijnen
en de aanleg van de Burgemeester
Houwingsingel. Het zuidelijke
traject is behouden gebleven en in
gebruik bij het vuil-overlaadstation
van de gemeente aan de
Schootenweg en bij de daaraan
grenzende offshore bedrijven.
Rens Schendelaar
Bronnen:
Gemeentearchief Den Helder: archief
1815-1900, nummer 134: spoorwe
gen 1846 t/m 1899.
Heldersche en Nieuwedieper Courant
jaargang, 1865 -1867.
Ontwikkelingsgeschiedenis en beschrij
ving der gemeente Helder, door
Dirk Dekker (1875).
44
