Boekaankondiging
Een eerlijk zeemansgraf
Onder deze titel zal op 15 oktober
a.s. het boek van J.T.Bremer en
L.R. Deugd gepresenteerd worden
in het Reddingmuseum "Dorus
Rijkers". In het 184 pagina's tel
lende boek zijn plm.100 foto's en
afbeeldingen opgenomen. Het zal
verschijnen als nr.17 in de Helderse
Historische Reeks.
Het voorwoord van 'Een eerlijk
zeemansgraf' luidt:
De Algemene Begraafplaats van
de Gemeente Den Helder ligt op
een uitloper van Grafelijkheids
duinen in het landelijke gebied
tussen het zeedorp Huisduinen en
de havenplaats Den Helder. Toen
door de voortdurende kustafslag
kerk (en kerkhof) binnen één eeuw
(1514,1594) twee maal landin
waarts verplaatst moesten worden,
besloot men tot de aanleg van een
begraafplaats op deze veilige plek.
De begraafplaats werd zowel door
protestante als katholieke bewoners
van het westelijk gelegen zeedorp
Huisduinen en de aan het Mars
diep gelegen nederzetting 'Helder-
buijrt' gebruikt. Nadat door de aan
leg van het Noord-Hollands Kanaal
(1824) de haven het Nieuwediep
zich als handelshaven ontwikkelde,
nam de bevolking snel toe: in 1800
ca. 3000 inwoners, in 1850 ca.
10.000, in 1870 ca. 20.000. Dit
betekende onder meer de aanleg
van een Joodse Begraafplaats (1824)
en uitbreiding van het algemene
gedeelte met vier hectare aan de
oostzijde omstreeks 1850, met nog
eens een strook land aan de zuid
zijde een halve eeuw later. In 1921
is aan de oostzijde een afzonder
lijke rooms-katholieke begraafplaats
aangelegd. In dezelfde tijd is de
gemeentelijke begraafplaats uitge
breid met een 'romantische aanleg'
van de bekende tuinarchitect L.A.
Springer aan de noordzijde. In de
jaren zestig van de 20e eeuw was
er een laatste uitbreiding (aan de
westzijde). Het oudste gedeelte van
de begraafplaats is rechthoekig van
opzet, met een wat schuinlopend
kruis van paden er overheen. De
voorvelden zijn gemerkt G.R.A.F.
Het betreft overwegend 18e eeuwse
graven, slechts 10 procent is 17e
eeuws. In deze velden bevinden
zich enkele zerken uit de 19e en
20e eeuw van befaamde zeered
ders als Cornelis Dito, Dorus Rij
kers, Jacob Bakker (Tabbie), Jan
Minneboo, Pieter Rensmaag en
Willem Kwast. De meeste redders
echter zijn begraven in de 19e en
20e eeuwse uitbreidingen van de
begraafplaats. De Helderse His
torische Vereniging heeft in 1992
een boekje uitgegeven getiteld
"Oorkonden in steen" (herdruk in
2001) waarin een dertigtal 17e en
18e eeuwse grafzerken besproken
zijn. "Een eerlijk zeemansgraf' kan
gezien worden als een vervolgboek-
je, waarin een aantal 19e en 20e
eeuwse zerken worden behandeld.
De keuze is gevallen op een 25
'blauwe zeeridders', waarvan enkele
als Dorus Rijkers, Janus Kuiper en
Coen Bot landelijke bekendheid
kregen.
Maar behalve deze befaamde schip
pers van de reddingboot van de
K.N.Z.H.R.M. zijn ook een aantal
'gewone' redders gekozen. Redders
die op onverschrokken wijze hun
leven waagden om zeelieden te
redden van de verraderlijke Haaks-
gronden.
Sommigen hebben hun reddings
pogingen met de dood moeten
bekopen - Dirk Stein en Dirk
Bethlehem in 1877, Cornelis van
der Oord en Jochem Post in 1975
- anderen zijn (soms op hoge leef
tijd) thuis gestorven. Zij allen rus
ten op de Algemene Begraafplaats
van Huisduinen. Velen echter heb
ben geen grafzerk gekregen, daar
was vaak geen geld voor. Van ande
ren is de zerk in latere jaren ver
dwenen, vaak door verwaarlozing.
Door dit alles is de keuze die we
gemaakt hebben beslist a-select. We
hopen echter dat de lezer toch een
indruk krijgt van hetgeen gepres
teerd is door de bewoners van de
kustdorpen Huisduinen/Den Hel
der in de 19e en 20e eeuw.
"Een eerlijk zeemansgraf' wordt
uitgegeven door de "Stichting
Historische Grafmonumenten" in
samenwerking met de Helderse
Historische Vereniging en Uitgeve
rij "Pirola" te Schoorl.
De prijs voor leden van de H.H.V.
zal 10,00 en voor niet-leden
12,50 bedragen.
26