Boerenbedrijven en hun veldnamen
De in Nederland gebruikte veldna
men stammen uit de ne tot de 16e
eeuw.
Na de Middeleeuwen neemt het
aantal veldnamen toe met de voort
gezette ontginning en verdeling
van de grond, vooral de optekening
van deze namen geschiedde toen
op ruimer schaal. Het spreekt van
zelf dat oude kaarten, koopakten,
en grasboeken (belastingbetaling
over het landbezit) daarom zeer be
langrijk zijn. Maar in hoofdzaak
leefden de namen in mondelinge
overlevering verder. In onze ge
meente zijn er slechts nog een aan-
Grazende koeien van veeboer Tesselaar in de
de voormalige polder het Oudeland. Links de
graven Oudelandse dijk en de bosschage van
A.T.V., op de achtergrond de Badhuisstraat.
tal bekend.
Er zijn nog maar een klein aantal
boerenbedrijven op Huisduinen.
Rechts aan het einde van het Kerk
hoflaantje bevindt zich het veebe
drijf met koeien en wat paarden
van D. (Dirk) Masseus en D. (Dirk)
Makelaar die zich nog een aantal
veldnamen weten te herinneren:
"Richting de Schoolsportvelden had
je namen als: Amerika en Stock
holm. Het stukje gemeentegrond
aan de Huisduinerweg, links naast
het Kerkhoflaantje, noemden we:
Hoge Griet. Het pad door de Huis
duinerpolder: het Zwarte Pad (sin
telpad), en in het Huisduinenpol-
dertje hadden de landerijen namen
als: Elba, Hoog, Laag, het Prinsen
stuk, de Bullewei (bul is stier) en
Jac. Rood".
Voormalig veeboer J. Tesselaar aan
de Badhuisstraat weet geen Huis-
duiner veldnamen: "Nou nee, we
hebben wel eigen namen aan het
land gegeven, zoals: het stuk bij de
vuurtoren, en een ander stuk noe
men we: het lage land maar echte
namen zijn dat niet, het zijn meer
praktische namen. Ik weet van
mijn veebedrijf vroeger in Nieuw
Den Helder nog wel namen als: de
Golfstroom, het Veldje, en het Lan
ge stuk".
De vader van manégehouder J.
(Jan) Bruin is in 1951 op Huisdui
nen een boerenbedrijf begonnen,
daarvoor had hij
een boerenbedrijf
aan de Ruyghweg
en een varkens-
boet aan het Kerk
hoflaantje: "Mijn
vader noemde het
land altijd bij
naam, bijvoorbeeld
hier achter de
manége dat is de
Laagte hectare),
dat stuk in het
midden is de
Hoogte (2 hecta
re) en het derde
stuk, dat grenst
aan de Molensloot, is de Tuin
hectare). Het stuk rondom Erfprins
noemen wij de Linie. Die namen
zijn altijd bij ons in gebruik geble
ven. Waarom mijn vader een van
de stukken de Tuin noemde weet ik
niet, maar ik noem het ook nog
steeds zo".
Bronnen:
Veldnamen in Nederland, door M.
Schönfeld.
Noord kop stukken, uitgave van de
Nederlandse Genealogische Vereni
ging afdeling Den Helder: jaargang 1
tot en met 10, de artikelen: Transport-
registers van Huisduinen en Den Hel
der.
Uit het archief van de Helderse Cou
rant, de jaargangen 1860 t/m 1875.
De Helderse Courant, artikel 't jutter-
Huisduinerpolder,
sloot van de ver-
de volkstuinen van
tje,10-02-1940.
Ontwikkelingsgeschiedenis en
beschrijving der gemeente Helder,
door D. Dekker.
Oude kaarten en de geschiedenis van
het voormalige eiland Huisduinen,
door J. Westenberg.
Zeshonderd jaar water en land, door
Henk Schoorl.
Isaac Lemaire koopman en bedijker,
door H. Schoorl.
Wilde planten van Den Helder in
1900 en 1985, door J. K. Schendelaar.
De geschiedenis van Den Helder, arti
kelen serie in de Helderse Courant
11 januari 1957, door G. H. van Heus-
den.
Met dank aan: D. Makelaar, D. Mas
seus, J. Tesselaar en J. J. Bruin.
Rijksarchief Noordholland:
Inventarisnummer 3 archief Gecom
mitteerde Raden nummer 957 (1790)
Oud Rechtelijk archief nummer 6752.
De verzameling topografische kaarten
en tekeningen.
Gemeentearchief Den Helder, uit het
oud archief van Den Helder en Huis
duinen, inventarisnummer:
8 resolutiën van het bestuur 1693 -
1747-
97 schouwboek van de wegen in de
lande van Huisduinen 1676 - 1735.
98 schouwboek van de wateringen
1678-1766.
145 besteding van openbare werken
1642 - 1828.
155 aanleg van fortificatiën in en bij
Den Helder 1803 - 1816.
216 verhuring door kerkmeesters van
de visscherij in de vaart, in- en uit den
kerkedijk gegraven 1748 - 1807.
217 verhuring van kerkelanden door
kerkmeesters 1797 -1811.
227 overdracht aan het weeshuis 1695
- 1788.
Lijst van burgerbewapening 1799.
Uit het archief 1815 -1900
Inventarisnummer:
139 straatnamen en huisnummering
1828 - 1899.
RENS SCHENDELAAR
70
