Kort overzicht van de geschiedenis van Huisduinen
4
Huisduinen, voor het eerst
genoemd in een lijst van goederen
van de Utrechtse Sint Maartens
kerk van omstreeks 865, bestond
waarschijnlijk al in de 7e eeuw,
mogelijk reeds in de Romeinse
tijd. 1 Het zeedorp lag toen zeker
vijf kilometer meer naar het
noordwesten. Wellicht lag Huis
duinen ook toen al dichtbij de
ingang van het fluvius Mares-
deop" zoals het Marsdiep in
schenkingsakten van het klooster
Fulda uit de 8e eeuw genoemd
wordt. Over de vraag of het Mars
diep toen nog slechts een zeein
ham was in de kustduinen of een
rivier in het veengebied tussen
Texel en Wieringen lopen de
meningen uiteen. Mogelijk is het
Marsdiep als getijderivier naar de
Zuiderzee pas ontstaan in de 12e
eeuw. Bij de stormvloeden van
1170 en 1196 ontstond eveneens
het Heersdiep aan de zuidzijde,
zodat er sedertdien sprake was
van het eiland Huisduinen.
Toen graaf Floris V in 1283 het ei
land beleende" aan Willem van Eg-
mond was er, behalve het gelijkna
mige dorp aan de westzijde, nog spra
ke van Oudendorpe (het "Torp") aan
de oostzijde. De nederzetting "die
Helderbuyrt" in de noordduinen van
het eiland ontstond pas omstreeks
1500.
In de zuidduinen lagen de neder
zettingen Heiligharn (Haliggarn, Hil-
legarn) en iets westelijker, Antge-
buurt (Antebuurt). Het kwelderland
tussen noord- en zuidduinen bestond
(van west naar oost) uit de poldertjes
"Oude land, "Koogh" en "Nieuwe
Land" (1505). 2
"Informacie" (1514)
Aan de westzijde van het eiland was
het duin in het begin van de 16e eeuw
al zover weggeslagen dat de aanleg
van een (zand)dijk noodzakelijk was
geworden. De kerk was landinwaarts
verplaatst. In 1514 delen de Huisdui-
ners mee dat zij geld geleend hebben
"totter timmerage van de kerke". Uit
de "Informacie", een belastingon-
derzoek van 1514, blijkt dat het eiland
dan in totaal 112 haardsteden telt, ter
wijl de pastoor 350 "communican
ten" opgeeft. Inclusief de "dopelin
gen" zullen er toen dus zo'n 475 be
woners geweest zijn.
Pastoor Cornelis Adriaanszoon (29
jaar), schepen Willem Volkertszoon
(50 jaar) en kerkmeester Comelis Ael-
bertszoon (50 jaar) verklaren dat de
bevolking zich bezighoudt "mitter
zeevaert ende hebben luttel lantelin-
ge". Ze hebben slechts een achttal
kleine bootjes waarmee ze kustvis
serij bedrijven. Maar de meesten "va-
eren om een huyere" d.w.z. varen in
Het eiland Huisduinen
