Uit de memoires van Louis van Loo sr.
Aflevering 3: mijn dienst in de vakbeweging
Onderling Belang
Ik werd in 1913 gekozen in het be
stuur van Onderling Belang (OB),
toen bekend als de organisatie
waarin de werklieden der marine
werf te Den Helder als lid konden
worden opgenomen. Ik was reeds
lid van de oprichting af, namelijk
april 1898. Het vereenigingsleven
zat mij in het bloed. Reeds op 15
jarige leeftijd bezocht ik openbare
vergaderingen, die feitelijk voor
leeftijden beneden de 16 jaar niet
toegankelijk waren.
Het toenmalige (Helderse) kamer
lid, A.P. Staalman, was toendertijd
de man die het opnam voor de klei
ne luiden. Zijn blad, genaamd Ex
tra Tijding, een blaadje dat twee
maal per week verscheen, maakte
veel opgang,
vooral onder
de volksklasse.
Hij nam het op
voor de ver
drukten en ge
selde op rake
en scherpe wij
ze de heer
schappij der li
berale regee-
rings- en ge
meentelijke in
stanties. Staal
man was ook
de vader van
Onderling Be
lang. Op zijn
initiatief werd
deze vereeni-
ging opgericht.
Weifpoort
Weststraat
De loonen van de werklieden op de
Rijkswerf waren zeer laag. Verhoo
gingen vonden voor de ouderen
zeldzaam plaats. Er werd meer ge
keken naar gunst dan naar kunst.
Het gevolg was dat velen er in vrij
en tijd wat bij moesten verdienen.
De werktijd was 60 uren per week.
Door werk in vrijen tijd beliep dit
80 en meer uren (in totaal). Van
vacantie geen sprake. Weduwe- en
Weezenpensioen niets.
Mentaliteit
De mentaliteit onder de werklieden
zoowel als superieuren, was zeer
slecht. Stierf er een collega, dan
werd bij het uitgaan aan de werf-
poort een bus geplaatst, waar men
een gift in kon werpen. Het bedrag
wat meestal binnenkwam bedroeg
van 4 tot 7 gulden. Daarvan werd
nog een dankbetuiging bekostigd
die geplaatst werd in het toenmali
ge Vliegend Blaadje. In die bus
werden nog knoopjes gevonden.
Was de overledene in zijn leven een
vakman, dan werd zijn gereedschap
bij opbod verkocht, [vaklieden had
den toen hun eigen gereedschap]
De weduwe zelf, die vaak met kin
deren achterbleef, ging dan weke
lijks aan het venten met koffie, thee
of zette een winkeltje op om zo
doende nog wat te kunnen verdie
nen.
Nog zeer jong zijnde, kwam ik
reeds in opstand. Ik kon huilen bij
zoveel ellende. Zeker, er waren ve
len, die protesteerden onderling,
dat de rijkswerklieden geen rechts
positie hadden. Dit waren dan ook
87
