Tuyn. De op de Groene Plaats te Den Burg woonachtige Breero had nog een aantal andere potvisbotten weten te begaan (onder meer bij de traankoker Lieve Bussemaker te Oostzaan) om het geheel te com pleteren, ten einde het geraamte 'in een kaagschip' op de Amster damse kermis in september te kunnen vertonen. Tekening In het Rijksprentenkabinet te Am sterdam bevindt zich een ongesig neerde gewassen pentekening van de 'potvis op de Hors', die wordt toegeschreven aan de Amsterdam se landschaps- en decoratieschilder Juriaan Andriessen (1742-1809). Het is niet waarschijnlijk dat de die van Jan Saenredans, Gestrande walvis bij Beverwijck (1602). Het onderschrift van de tekening luidt: 'Cagellot gestrand aan de westhoek van het Yland Texel den 26 juli 1763, lang 58 en in den omtrek 28 voet Rijnlands. In zijn bek zaten 48 tanden en in het verhemelt so veel gaaten uyt sijn kop quamen veer tien oxhoofden Harssens, is het nietwaar Juffr. Rosenboom?' De datum is niet correct (30 juni -1 juli), het aantal tanden is eveneens niet geheel juist (42 i.p.v. 48) en ook de hoeveelheid spermaceti be droeg slechts 9,75 okshoof (in houdsmaat voor wijn, circa 230 li ter). w 1? T.» -A' -r,; - n.'A *4 K."/. De potvis op de Hors, 1763, ongesigneerde gewassen pentekening, toegeschreven aan Juriaan Andriessen, (Rijksprentenkabinet Amsterdam). jeugdige Andriessen vanwege de kosten zelf naar Texel is gereisd. Vermoedelijk heeft hij aan de hand van het geraamte in het kaagschip en van eerder gemaakte tekenin gen zoals die van Hendrick Golthi- us, Gestrande walvis bij Berkhey (1598), die van Gilham van der Gouwen (1598) van een potvis tus sen Scheveningen en Katwijk en Juffrouw Rosenboom Misschien had de jonge Andriessen zijn informatie van Catharina Ma ria Rosenboom, in 1743 geboren als dochter van de uit Amsterdam af komstige commies ter Recherche en Commissaris van de Monstering op Texel, Mr Frederik Rosenboom en Hendrikje Lamberts Kikkert, dochter van de kastelein van het Ei- erlandse Huis. Van welke aard de relatie van Catherina met Jurriaan was is me niet bekend. Catherina Maria trouwde in 1771 met de zee kapitein Paul Theodore Bruner de Rockebrune, die na de dood van zijn schoonvader in 1777 hem in zijn ambten opvolgde en op Rozen- hout bij de Hoge Berg ging wonen, doch nog datzelfde jaar overleed, waarna zijn weduwe het eiland ver liet. 7 J.T. BREMER Literatuur: 1. Tenzij anders vermeld zijn de gege vens ontleend aan het in 1992 ver schenen boek 'Op het strand gesme ten - vijf eeuwen potvisstrandingen aan de Nederlandse kust' onder redactie van B.C. Sliggers en A.A. Wertheim. De meeste gegevens zijn afkomstig uit het in het rijksarchief te Utrecht berustende archief Huy- decoper (baljuw op Texel van 1732 - '69) en uit de correspondentie van Gecommitteerde Raden (Rijksarchief Haarlem). 2. S. Schama, Overvloed en onbeha gen - de Nederlandse cultuur in de Gouden Eeuw, 1988, blz. 138 e.v. 3. S. Lootsma, Bijdrage tot de geschie denis der Nederlandsche walvisvaart, 1937, blz. 169. 4. G. Van Santé, Alphabetische Naam-lijst van alle de Groenland- sche en Straat Davissche Comman deurs, Haarlem, 1771, blz. 38, 39. 5. J. Van der Vlis, 't Lant van Texsel, 1975, blz. 244-258. 6.P.A. Scheen, Lexicon Nederlandse Beeldenkunstenaars, 1981 (2e druk), blz. 10. 7. J. van der Vlis, blz. 124-127. 31

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Levend Verleden - Den Helder | 2000 | | pagina 31