Vierhonderd jaar geleden, 2 juli 1600
Op een zanderige kuststrook in
Vlaanderen staan twee legers,
samen zo'n twintig duizend man
sterk, tegenover elkaar. In de
namiddag van die zonnige, maar
winderige zondagmiddag ont
brandde de strijd en behaalde
Prins Maurits, zoon van de
legendarische opstandelingenlei
der der Noordelijke Nederlanden
Willem van Oranje, de overwin
ning. Op 't nippertje, maar toch.
Hij versloeg aartshertog Albertus
van Oostenrijk, schoonzoon van
Philips II, de Spaanse koning
waartegen z'n vader in opstand
gekomen was en van dat ogenblik
af was z'n roem in Europa geves
tigd. Maar het doel van zijn tocht,
de vernietiging van het gehate
kapersnest Duinkerken, bereikte
hij niet. Tot spijt van de kooplui
en tot verdriet van de vissers.
Ook van de Huisduiner vissers,
die zuchtten in de gevangenissen
van Duinkerken 'in stanck en vuij-
lichheit
stand' genoemd. De opstandige ge
westen, de Zeven Provinciën, pro
beerden zoveel mogelijk Neder
lands gebied te veroveren op de vor
sten van het gehate Habsburgse
huis. Filips II was kort te voren, in
1598, overleden en zijn dochter Isa-
bella en haar man Albrecht hadden
de Zuidelijke Nederlanden 'geërfd'.
diende, een gigantisch bedrag. Bo
vendien waren ze ongehoord
wreed. 'Reeckend eens', aldus een
17e eeuws pamfletschrijver: 'hoe
veel van u volck ...sij van uwe
scheepsboordens in de diepte der
zee hebben geworpen, jae hebben
de dickwijls eerst neusen en ooren
afghesneden'. En als je gevangen
Van al die jaartallen die we vroeger
op de lagere school moesten leren
was dit wel de gemakkelijkste:
1600 - Slag bij Nieuwpoort. Maar
of ieder ook begreep waarom die
slag zo belangrijk was óók voor de
bewoners van Huisduinen? Nieuw
poort ligt in Vlaanderen, niet zover
van Duinkerken. En Duinkerken,
dat tegenwoordig in Frankrijk ligt,
maar destijds evenals Nieuwpoort
en Oostende behoorde tot de Zui
delijke Nederlanden, was een be
rucht kapersnest. Het was midden
in de Tachtig jarige Oorlog (1568 -
1648), tegenwoordig vaker 'de Op
Het tij was met de opstandelingen.
Prins Maurits, de zoon van de in
1584 vermoorde opstandelingenlei
der Willem van Oranje, veroverde
de ene stad na de andere. En nu
moest hij Duinkerken maar eens
overmeesteren. Het moest maar
eens afgelopen zijn met de brutale
overvallen van de inwoners van
deze havenstad op de Nederlandse
koopvaarders en vissers. Ze richt
ten elk jaar zeker voor een miljoen
gulden schade aan en dat was in
een tijd dat een eenvoudige arbei
der tien stuivers op een dag ver
Kapersnest Duinkerken, zeehaven van
Vlaanderen, rijk geworden door de uitval
len naar Hollandse en Engelse schepen.
genomen was, zat je daar, 'in stank
en vuiligheijd'. Dan hoopte je vurig
dat de secretaris van het eiland
Huisduinen Pieter Jansz Ruijch,
bijtijds voldoende geld bij elkaar
kreeg om je vrij te kopen, want an
ders ging je als roeislaaf naar de
Spaanse galeien. Maar nu zou een
eind aan al die ellende komen: op
aandringen van raadspensionaris
Johan van Oldenbarnevelt gaven de
14