Het zeevaartonderwijs in Den Hel
der is evenwel al veel ouder. Door
de ligging aan het water was het on
derwijs in zeevaart, navigatie en
sterrenkunde al eeuwen terug voor
de dorpelingen aan het Marsdiep
van het grootste belang.
Langs de drukke vaarroute en op de
De Ankerparkbrug gezien ^*-1
vanaf de Zuidstraat richting de Rijkswerf.
Tekening H. Schoor!.
rede was er altijd wel wat laad- en
loswerk maar voor wie kennis van
de zeevaart bezat lag er misschien
wel een baan op een loodsvaartuig,
walvis- of koopvaarder in het ver
schiet. In de dorpsschool werd
daartoe door de schoolmeester of
een ervaren oud-zeevaarder les ge
geven. Zeker 's winters 'wanneer
de meeste manschap tuijs zijn aan
de Helder, om bequaame zeelieden
te bekoomen', zo meldt een akte uit
1749. Zo gaf ene schoolmeester Jan
Pronk, een gewezen zeeman, begin
achttiende eeuw lessen in stuur
manskunst en navigatie.
Feitelijk legde Adriaan Johannes
Leijer rond 1854 de basis voor de la
tere zeevaartschool. Hij begon in
een ruimte van het latere politiebu
reau aan de Kerkgracht met zee
vaartkundig onderwijs. Het werd al
snel de zeevaartschool genoemd.
De animo was groot en begin vori
ge eeuw verhuisde de school naar
het Ankerpark. Vanwege de op
komst van de stoomvaart en de na
bijheid van de Rijkswerf Willems
oord werd alras begonnen met een
machinistenopleiding.
Modern
De belangstelling voor de Zeevaart
school groeide en groeide en dat
was op een goed moment niet meer
bij te benen met de aankoop en ver
bouw van omliggende woningen.
De Nieuwe Hogere Zeevaartschool,
die op 11 september 1930 werd geo
pend, kende vol
gens het ge
meentelijk jaar
verslag een 'mo
derne en pretti
ge inrichting.'
„Het meubilair
is zeer doelma
tig en sierlijk,
terwijl de gan-
sche inrichting
van het gebouw
alleszins aan de
hoogste eischen
voldoet."
Henk Visser weet nog hoe hij en
andere kinderen zich vermaakten
als nieuwe 'zeebabies' aan het An
kerpark ontgroend moesten wor
den. „Dan werden ze bijvoorbeeld
gedwongen met een tandenborstel
de straat schoon te poetsen. Of men
zette hen op een meerpaal in de
binnenhaven, waarna ze zelf maar
moesten zien hoe ze d'r vanaf kwa
men. Mijn ouders vonden het maar
niks, die vernederingen. Maar voor
ons was dat ontgroenen feest!"
Bij de zeevaartschool hoorde een
internaat. Daarvoor werd vanaf
1945 gebruik gemaakt van een aan
tal panden aan de Binnenhaven. Na
1961 trokken de leerlingen in het
voormalige lyceum aan de Hoofd
gracht, dat de naam kreeg Gemeen
telijk Internaat Zeevaartschool
Prinses Margriet. Nadat de marva's
het voormalige ramschip hadden
verlaten, verhuisden de studenten
naar de Schorpioen aan de Binnen
haven/Zuidstraat. Tenslotte werd
nieuwbouw betrokken, tegenover
de Van Kinsbergenbrug. Dit is mo
menteel een verzorgingstehuis. De
naam Prinses Margriet bleef ge
handhaafd.
Doodsteek
In 1979 volgde samenvoeging met
de School voor de Zeevisvaart tot
één Nautisch College Noorder
Haaks. De zeevaartschool ging na
dien geheel voor Den Helder verlo
ren. Alleen het visserijonderwijs is
gebleven als onderdeel van het Re
gionaal Opleidingen Centrum. Al
ruim voor die tijd was de Anker
parkbrug gesloopt, wat feitelijk de
doodsteek voor het buurtje beteken
de. Er bleef er nog een tijdje leven
dig, maar het was anders.
En nu, anno 2000 ligt het Anker
park er verstild bij. Leven alleen de
herinneringen nog. De twee wonin
gen, lange tijd bewoond door re
spectievelijk Henk Vissers gezin en
zijn ouders, zijn nu in gebruik bij
werknemers van de scheepswerf.
Het brugwachtershuisje van de fa
milie Smit is als werkruimte in
bruikleen bij fotograaf Albert Ver
meulen. Het gebouw van de Zee
vaartschool zal worden overgedra
gen aan de gemeente, maar die
weet daar niet goed raad mee. Dus
gingen onder (oud-)wethouders al
weer stemmen op om het te slopen
voor nieuwbouw. Daar lijkt evenwel
op dit moment weinig politieke
steun voor.
Herbouw
Pieter Smit vindt het verdwijnen
van de Ankerparkbrug nog steeds
jammer, al heeft hij begrip voor de
motieven van destijds. „Het was al
lemaal hout en rond de waterlijn
verkeerde hij in slechte staat. Op
knappen zou heel veel geld hebben
gekost en dat had men er na de
komst van de Van Kinsbergenbrug
niet meer voor over." Voor Henk
Visser hoeft de brug in elk geval
niet meer herbouwd te worden. „Al
was het maar omdat de werf dan
een groot probleem heeft. Het
droogdok ligt precies op die plaats.
Nee, laten ze maar een Ravelijn-
brug bouwen. Lijkt me een beter
idee."
RONALD DEN BOER
106
