Denkend aan Den Helder
Een van de belangrijkste persen
was de "Heureka" rotatiepers, die
er al stond toen ik in 1928 in
dienst kwam. Een complete krant
van 8 pagina's kwam er uit. Met
één uur was de oplaag afgedrukt.
Het is een type dat niet meer be
staat. Het papier kwam niet direct
met het zetsel in aanraking, maar
met een afdruk op een stalen cilin
der met rubber doeken. Het is wat
ingewikkeld om dit uit te leggen.
Maar de papierbaan nam van het
rubber het beeld over en dat met
103
Zie ik drukkerij De Boer weer voor mij, waar ik als 14-jarige in juni
1928 door de "Oude Baas" werd aangenomen als leerling-letterzetter.
Hij inspecteerde mij of ik geen platvoeten had, want het is een beroep
waar je de hele dag staat. Ik droeg een bril; maar toen ik zei dat ik alles
prima kon zien en dat hij zelf ook een bril droeg, kon ik beginnen voor
4,- in de week. De Boer, was naast de Werf, de grootste werkgever in
Den Helder, waar 80 man werkte. Dat binnenkomen in zo'n fabriek
maakte een enorme indruk op mij, machines boeide mij altijd al. Wat
mij opviel waren de drijfwerken aan de zolder, die niet werden gebruikt,
maar in geval van stroomuitval, door middel van een Deutz-gasmotor
de persen konden laten draaien.
mal met heet lood volgegoten. Ook
dat systeem bestaat inmiddels niet
meer. Het is tegenwoordig het off
set-systeem waarbij van rondgebo
gen zinkplaten wordt gedrukt, die
een fotografisch vastgelegde beeld
drager hebben. Over de vele aspec
ten in een drukkerij valt nog veel te
vertellen, maar dan loopt dit stukje
te veel uit. In de loop der jaren is de
loden letter verdwenen en we we
ten nu wat er met beeldschermen
mogelijk is.
Drukkerij De Boer is in 1958 ver
plaatst naar Hilversum en velen
Heldersen zijn toen meegegaan.
Bijna 40 jaar heb ik in dit bedrijf
gewerkt, wel niet als letterzetter,
maar als lay-outman - ontwerper.
Daarna was ik nog 13 jaar werk
zaam als vormgever-fotograaf op af
deling "Drukwerk en Publiciteit"
van een Technische Groothandel in
Amsterdam.
Slechts enkele malen kwam het
voor dat de stroom uitviel. Met een
man of vier werd het vliegwiel
rondgedraaid, in de hoop dat de
ontsteking op het goede moment
zou komen. De meesterknecht be
diende de magneet, wat soms met
enorme ontploffingen gebeurde.
Voor zover ik mij herinneren kan
heb ik maar één keer die hulpmo
tor in werking gezien. Het onheil
was niet te overzien, want door de
lange stilstand kwamen grote stof
wolken vrij, die niet zo prettig wa
ren voor de vette inktrollen. De
meeste persen waren niet meer ge
schikt voor z'n aandrijving en dat
was ook de oorzaak dat al het drijf
werk werd afgebroken.
D. ABBENES (Hilversum)
een snelheid dat met één uur de
hele oplaag van zo'n 6000 kranten
klaar was. Dinsdag, donderdag en
zaterdag was de krant 8 pagina's
en zaterdags 16 pagina's. Dan
moest de pers 2X draaien en werd
in de binderij de twee helften "inge
stoken". Het was dan "alle hens aan
dek", want de bezorgers stonden al
te popelen om hun wijk in te gaan.
Na deze pers is er nog een echte ro
tatiepers gekomen, waarop van ron
de loden platen werd gedrukt. Van
de pagina's werd een matrijs ge
maakt op een prage-pers en die ma
trijs werd rond gebogen en in een
De vlakdruk-rotatiepers
"Heureka" waar tiental
len jaren de Helderse
Courant op gedrukt
werd.