De vangsten waren voor heden
daagse begrippen zeer gering. Maar
men viste toen met een zeilboot in
plaats van een motorboot en met
andere netten. De hygiëne stond op
een zeer laag peil; je kwam meestal
de hele week niet uit de kleren en
zeep was er niet bij, want luxe.
Visafslag
Eenmaal terug inde haven werd de
vis in de van Urker 'Ouwe Willem'
gehuurde ronde mandjes naar de
afslag gebracht. De huur van die
mandjes was anderhalf procent van
de besomming. Dus als je voor/6o
vis had gevangen, kreeg Ouwe Wil
lem 90 cent.
De stenen vloer van de visafslag
was in vierkante vakken verdeeld,
met houten hekken erom. Daar
werd de vis tussen gezet, de hande
laren stonden er omheen. De
marktmeester/afslager begon met
de hoogste prijs, ging vervolgens
omlaag totdat iemand "mijn" riep.
Tongen werden per stuk verkocht,
de rest per mandje, waar briefjes
inlagen wie het gevangen had. Op
zaterdag werd er, tegen inlevering
van de briefjes, afgerekend. Vijftig
gulden was toen een goede besom
ming, dan had je een heel aardige
week gehad. Maar er waren ook
kosten gemaakt. Wat ging er zoal
mee aan boord en wat kostte dat?
(zie tabel)
Van de besomming (minus ijs en
karregeld) was veertig procent voor
de patroon. De overige zestig pro
cent ging naar de bemanning (mi
nus eten). Een goede week leverde
vader en twee zoons Van Veen 25
op.
Een patroon had meestal meerdere
zeilbotters. De schipper moest op
kantoor gaan afrekenen. De afstand
tussen patroon en knecht was toen
groot. Het was de tijd van 'petje on
der de arm nemen' en eerbied voor
je meerdere hebben.
Armoe
Bij slecht weer verging er wel eens
een schip of kon er tenminste niet
uitgevaren wor
den. Armoe.
Het Armbestuur
Kmidenier:
1 pond koffie
/o,35
Als vissersgezin
2 pond suiker
ƒ0,44
nen vanwege het
2 pond boter (uit het vaatje)
0,44
weer zonder in
1 pond rijst
0,09
komsten zaten
1 pond meel
0,07
konden ze bij
1 pond bruine bonen
0,09
een paar winke
_pond gedroogde appelen
0,12
liers (zeker niet
peper, zout, sago
0,07
bij allemaal) pof
azijn
0,10
fen. Maar na
vet
0,18
zo'n week of
tabak (4 pakjes pruim BZK)
0,20
drie was er een
bakolie
0,20
grens bereikt.
Dan moest er
Slager:
2 pond vet spek
0,20
iets gebeuren;
Groenteboer:
5 kop aardappels
0,15
dus naar het
1 rood kooltje
0,03
armbestuur. Je
1 savoye kool
0,03
ging naar een
1 raap
0,03
gebouwtje met
Bakker:
4 witte broden
0,40
een loket, waar
Brandstof
0,60
achter de heren
zaten. Midden
Totaal:
ƒ3.87
standers met
dikke sigaren.
Ijs (in de zomer)
0,75
Duidelijk ver
(Karregeld 0,60)
staanbaar voor
de andere wach-
Waarschijn
lijk een oude
heer Hennink
heeft mij in
1976 in een brief
onder meer het
volgende ge
schreven. Toen
in december
1895 visserman
Hennink ver
dronk, kreeg zijn vrouw 125 uitge
keerd van het Vissersfonds. Dat
werd in de boeken verantwoord als:
"uitkering aan Wed. Hennink half
jaar steun". Vrouw Hemmink her
trouwde vrij snel, weer met een vis
serman (Johannes de Vries). Maar
op 6 januari 1906 verging de HD
25 met aan boord drie personen:
Riekelt Zwaan, stiefzoon van eige
naar H. Wezelman, Klaas de Vries
(vijf kinderen) en Johannes de
Vries (vier kinderen). De heren Eg-
ner en Janzen zetten een steunactie
op, koningin Wilhelmina stortte
een bedrag en een kind van J. de
Vries ging kerken langs. Zoals die
van Heiloo; na afloop van de preek
verkocht het boekjes (Kleine Klaas
en Vissersgrietje van Mets) en ging
het met de collectebus rond.
Van de steunactie kregen de wezen
kleding, beddegoed plus een ledi
kant en de weduwe een wekelijkse
uitkering van vijf gulden, later 4
- tot het geld op was.
60