Naar oud gebruik (1)
Luidklokken en hun randschriften
Vroeger werden de kerken wel
eens de wachters van een stad
genoemd. In Den Helder bepaal
den zij ook heel lang het stads
beeld en op bewaard gebleven
prenten zijn de godshuizen zelfs
nadrukkelijk aanwezig.
Nu de stad wordt gedomineerd
door hoogbouw is dat weliswaar
wat minder geworden, maar de
gebouwen zelf bezitten nog steeds
hun eigen monumentale schoon
heid. In de torens hangen de kerk
klokken hoog en indrukwekkend
aan de spantnokken en het is
zeldzaam dat daar iemand komt.
Dat gebeurt slechts een enkele
keer als de klokken of hun luidme-
chanisme om onderhoud vragen.
Want het luiden wordt vanaf de
grond gedaan, ófwel handmatig
met het luidtouw of mechanisch.
Vroeger werd er alléén maar met
het touw geluid. Maar dat was in
de tijd dat men de kerkklokken
luidde om de bevolking bij elkaar
te roepen, bij een dijkdoorbraak,
bij een brand, of omdat er een vij
andelijke vloot voor onze kust ver
scheen. Maar ook voor het vrolijke
gebeier op een feestdag of de
sobere regelmatige klank van één
of twee klokken het geluid bij een
begrafenis. Nu worden de klokken
alleen nog geluid bij een rouw- of
trouwdienst, maar in hoofdzaak
voor het oproepen tot de kerk
diensten, een oud gebruik dat al
sinds de zesde eeuw plaatsvindt.
Foto links:
Het Torentje van het Marinemuseum aan
de Hoofdgracht met de klok anno 1826 te
zien vanaf de Rijkswef
Niet alle kerktorens hebben een luidlclok. Want on
danks dat de Evangelisch Lutherse kerk aan de We
zenstraat een toren bezit die een klok zou kunnen dra
gen, heeft deze fraaie kerk uit 1913 er geen. De reden
is dat tijdens de bouw de benodigde financiën ontbra
ken. Wel siert een prachtige zwaan als windwijzer het
dak van de toren, de zwaan is dan ook hét symbool
van de Lutherse kerk. Maar ook de doops-gezinde kerk
aan de Kerkgracht, de kerk 't Kruisanker aan de Fa
zantenstraat, de gereformeerde gemeente aan de Rei
gerstraat, de vrije evangelische gemeente aan de Bur
gemeester Houwingsingel, de gereformeerde Morgen
ster aan de Drs. F. Bijlweg, de oud-gereformeerde
kerk aan de Hoogstraat, het apostolisch genootschap
aan de Sumatrastraat, de baptistengemeente aan de
Baljuwstraat, de kerk van Jezus Christus van de Heili
gen der Laatste Dagen aan de Texelstroomlaan, en de
Oud-katholieke kerk aan de Annie Romein Verschoor
laan, géén van allen hebben, om wat voor reden dan
ook, een luidklok.
Het torentje aan de Hoofdgracht
De toren, bekend als het Torentje (1826), op het oude
Uurwerk voor de gebouw van het Marinemuseum aan de Hoofdgracht
klok van de Rijks- bezit daarentegen weer wél een luidklok. Zelfs met
werf in het Toren- een slag- en uurwerk. De klok was ooit bestemd voor
t/e- het werfpersoneel die door het luiden van de klok de
75
