Overpeinzingen bij een schoolwandplaat (5)
In een middeleeuws klooster
&ÈÊÊ$lH ^?,utMr me ,wt1
J
\ne amoma ixvtufanf twtowp fanüi au
miftHM-ör immuom aifhct-ïirrpncfp
tu pnn\tiintafit iniiiiïuCaptf' J
pfcjrat ititrurfwp frtfnlrOttfu
jePagCTytioiVifrT>inf ï*>w»Hi<f.7xt
frmrmiu m/h tjHifmp muoHOMiir
Het was in het oorlogsjaar 1943.
Ik zat in de vijfde klas van de pro
testants-christelijke Rehoboth
school, maar omdat de school
door de bezetter was 'gevorderd'
kregen we les in een van de verga
derruimten van de Bethelkerk in
de binnenstad van Den Helder,
vlakbij het station van de Spoor
wegen. Meester Abraham Koop
man was een eersteklas onderwij
zer en een begenadigd verteller.
Een bord en een krijtje en een
simpele schoolwandplaat van de
firma Wolters in Groningen,
meestal van de hand van j.H.
Isings, was voldoende voor meer
dan een uur van ademloze vervoe
ring. Werkelijk, je kon dan echt
een speld horen vallen als meester
vertelde. Het was een doodgewo
ne volksschool, de meeste leerlin
gen kwamen uit de visbuurt en dat
is geen 'geleerdenbuurt'. Maar als
Meester Koopman vertelde en ons
wegvoerde naar een andere tijd, in
een ver verleden, dan zaten we
allemaal met open monden te lui
steren. Dan waren we de oorlog
sellende - meer dan honderd bom
bardementen op onze goede stad
in vijfjaar tijd! - een uur of wat
vergeten, zelfs als het om zoiets
'saais' ging als een middeleeuws
klooster. Sterker nog, ik herinner
me een hunkering naar die lang
vervlogen tijd toen alles goed was.
De rust van het klooster, die boe
ken, de zon door het openstaande
kloosterraam: je hóórde de vogels
in de tuin...
Ach, wat wisten wij van kloosterin
triges, wat van monniken? Nonnen
ja, die kenden we. Deze vanwege
hun kledij wat pinguïn-achtig uit-
Een schilder
werk waarop
Thomas van
Kempen is afge
beeld in de
kloosterbiblio
theek. In de
gang twee
monniken die
een boek
komen bren
gen.
ziende vrouwen
waren bezig met
ziekenzorg in
het roomskatho-
lieke Lidwina-
ziekenhuis aan
de andere kant
van het 'spoor'
of traden op als
schooljuffrouw
op de roomse
meisjes school
in de onmiddel
lijke omgeving
van dat zieken
huis. Maar mon
niken? In ha
bijt? Nee, daar hadden we geen idee
van. Maar daar stonden ze dan in
hun witte gewaden, alsof ze al aar
dig op weg waren naar het Hemels
Vaderhuis... Maar voorlopig waren
ze nog op aarde en hadden ze het,
zeker bij een open venster toch nog
wel wat koud. Vandaar die zwarte
kap, die ze over hun hoofd konden
doen als ze naar buiten gingen. De
ordekleding van de monniken was
die van de Orde der Karthuizers die
onder meer een klooster in Utrecht
hadden. Die Karthuizers daar ston
den vooral bekend als 'beoefenaars
der letteren' en als bekwamen 'af
schrijvers' (copiïsten) en smaakvol
le 'verluchters'(illustratoren).
Hun rijke boekerij, aldus de mees
ter, legde - natuurlijk met die van
nog een aantal andere kloosterbibli
otheken - de grondslag tot de latere
Universiteitsbibliotheek. Door de
Tachtigjarige Oorlog moesten de
kloosterlingen de stad verlaten
(1579); hun klooster was afgebro
ken, maar de boeken bleven ge-
63
