De boekenserie over de kustontwikkeling
De convexe kustboog, deel 2
de Convexe Kustboog
Met het verschijnen van deel twee
uit de vierdelige serie: De Convexe
Kustboog, blijkt welk een groot
scheeps onderzoek Henk Schoorl
(1920-1997) naar het verloop van
de kust van noordelijk Noord Hol
land en de eilanden Texel, Vlieland
en Terschelling moet hebben ge
daan. En vooral naar het waarom
van de bolvorm in de eilandenboog
die vanaf Huisduinen tot de wad
deneilanden loopt terwijl de verde
re kustlijn vanaf Ameland, maar
ook de Hollandse kustlijn, weer
holvormig is. Het is met
name deze
bolronde (con
vexe) kustboog
van die drie ei
landen die
Schoorl tot zijn
onderzoek
heeft gebracht.
Vandaar ook de
titel van de se
rie: De Convexe
Kustboog. Aan
de afronding tot
boekvorm is de
historisch ge
ograaf Schoorl
door zijn overlij
den in 1997 he
laas niet meer
toegekomen. Hij
liet wel dozen vol
lijvige manuscripten en een onge
kende hoeveelheid gegevens uit de
diverse archieven na. Dat enorme
karwei hebben de samenstellers
J.T. Bremer en H. Lambooij op zich
genomen. Een half jaar na het ver
schijnen van het eerste deel is in de
monumentale Hervormde Kerk van
Den Burg deel twee gepresenteerd.
Op een wijze zoals het de serie
past, sfeervol in een historische
kerk met muziek en koorzang.
Het boek is zonder overdrijven an
der half kilo zwaar en beschrijft in
het eerste hoofdstuk: het westelijk
Waddengebied sinds 1550. Hier
voor gebruikte Schoorl onder ande
re de vele tekeningen die Leendert
Den Berger als 'opsiener' (waters
taatkundig ingenieur) van Vlieland,
Terschelling en Texel heeft nagela
ten. Den
Henk Schoorl
en een
straat
is ver
noemd. Maar
ook de fameuze kaarten van Wag-
henaer, Sgroten en Blaeu zijn ge
raadpleegd én als illustratie opge
nomen in het eerste hoofdstuk die
boeiend en duidelijk de reconstruc
tie van het westelijk Waddengebied
vanaf 1550 tot het einde van de
Twintigste Eeuw beschrijft. Met
daarin onder andere de invloed van
de afsluiting van de Zuiderzee en
een uitvoerige beschrijving met re
constructiekaarten van het Mars
diep en de loop van zijn buitendelta
sinds 1550 inclusief de afbraak van
de Huisduiner kust. Het moet voor
de samenstellers een grote opgave
geweest zijn om alle gegevens op
de juiste plaats te hebben gekregen.
Maar het is hun uitstekend gelukt
waarbij de originele tekeningen en
de reconstructiekaarten tot de ver
beelding spreken. Het tweede
hoofdstuk: Texel tussen 1550 en
1700, én het derde hoofdstuk: Texel
in de 18e eeuw beschrijven uitvoe
rig de convexe kustboog en de be
woning en de geschiedenis van de
Texelse kust. Opvallend is hier de
beschrijving van de verlandingen
aan de zuidkust van Texel waarbij
van eeuwenoude vaarroutes slechts
een smalle geul overbleef en uitein
delijk ook de overwinterplaats voor
koopvaarders: De Mokbaai verland-
de. Historisch gezien een belang
rijk gegeven want vanaf dat mo
ment (ca. 1770) veroverde de Hel-
derse haven 't Nieuwediep lang
zaam haar voorname plaats als vei
lige ligplaats voor
's Landsvloot en koopvaarders.
De Convexe Kustboog (2) is zonder
meer aan te bevelen en voor de
prijs hoeft u het beslist niet te laten.
Het tweede deel uit deze bijzondere
serie kost dan ook maar slechts
f 39,50 en is verkrijgbaar via de
boekhandel en bij uitgeverij Pirola
te Schoorl. (ISBN: 90 6455 274 6)
RENS SCHENDELAAR
62
