hulp geboden worden. Redders
troffen alleen maar complete chaos
aan. Het schip zelf of wat er nog
van over was kon op dat moment
door de hoge golven niet eens be
reikt worden.
Was de bemanning gemakzuchtig
door de eenvoudige vaarroute of
vatten de officieren hun taken al te
nonchalant op in het gezelschap
van passagiers? Werd men werke
lijk totaal verrast door een storm of
was er sprake van een geheime op
dracht dicht onder de Hollandse
kust?
Een hardnekkig gerucht wil name
lijk dat de Lutine op die rampzalige
nacht een geheime opdracht uit
voerde en probeerde een deel van
de som geld naar het Engelse lan
dingsleger in Noord Holland te
brengen. Dat leger had geld nodig
naarmate de veldtocht dieper in
Noord-Holland vastliep. Anderen
spreken dat tegen omdat er grote
haast was geboden bij het overbren
gen van de lading naar Hamburg
en er voldoende andere schepen
waren om een geldtransport naar
Holland te verzorgen.
Goudkoorts
Kort na de ramp verspreidde het ge
rucht zich al snel van de rijke
lading en moest het wrak door de
Engelsen bewaakt worden tegen op
dringerige eilanders. Dat duurde
tot aan het einde van de Engelse in
vasie in Noord Holland op 18 okto
ber 1799 waarna de standvonder
het recht van berging kreeg. De eer
ste officiële berging ging onder zijn
leiding van start met een drietal
Terschellingers die met hun
scheepjes al vissend de lading pro
beerde te bergen. Zonder succes.
Twee eeuwen lang woedde die
goudkoorts voort, want tot op he
den zijn duikers met toestemming
van de nog steeds belangstellende
Engelse verzekeraar Lloyd's actief
in het IJzergat. Een hele stoet ging
hen voor. Uitvinders braken zich
het hoofd over de meest fantasti
sche bergingstechnieken. Maar tot
op de dag van vandaag bleef de op
brengst - voor zover gemeld - te
leurstellend. Sinds de wetswijzi
ging van 1988 zijn er voor de Luti
ne geen bergingsvergunningen
meer afgegeven. Er mag wel ar
cheologisch onderzoek plaatsvin
den omdat het gebied van de stran
ding door de staatssecretaris van
OC en W voorlopig aangewezen is
als beschermd archeologisch mo
nument. Over de hoeveelheid goud
en zilver die het schip aan boord
had zijn de deskundigen het nog
steeds oneens en waarschijnlijk zal
men hierover nooit uitsluitsel krij
gen. Immers de beroemde Engelse
verzekeringsmaatschappij Lloyd's
die de lading verzekerde raakte bij
een enorme brand in 1838 in de
Beurs van Londen al haar gegevens
van de Lutine kwijt.
Conservator Gerald de Weerdt van
museum 't Behouden Huys op Ter
schelling vertelt dat er afgelopen
zomer veel verkenningen zijn uit
gevoerd door een duikersgroep uit
Harlingen die de wrakstukken op
nieuw gelokaliseerd hebben: 'Een
aangepaste zandzuiger gaat de 3 a 4
meter dikke zandlaag boven de
wrakdelen verwijderden zodat de
duikers met kleine zuigpijpen het
zand voorzichtig tussen de spanten
en het houtwerk kunnen weghalen,
dan kunnen we aan de gang. Het
wrak ligt midden in een zeegat op
een vlakte van een meter of tien
diep en bestaat uit zware delen en
schuin uit de bodem stekende dek-
balken, daar tussenin hebben de
duikers de eerste vondsten uitge
haald die aangetoond hebben dat
dit ook echt van de Lutine afkom
stig is'. Tot ver in de herfst werd er
gedoken. Nog altijd zonder succes.
En nog steeds is er geen enkele dui
delijkheid over de mysterieuze
goudschat. Archeologische vond
sten als gebruiksvoorwerpen,
scheepsconstructiedelen, bouten en
scheepsbeslag zijn al wel naar bo
ven gehaald en in expositie te be
zichtigen in het museum op Ter
schelling.
Rens Schendelaar
Met dank aan Gerald de Weerdt
bron:
De Lutine 1799 -1999 de raadselachti
ge ondergang van een schip vol goud.
Redactie Bert Huiskes en Gerald de
Weerdt.
Geschreven door diverse auteurs.
Uitgeverij Thoth, Bussum 1999
(ISBN 90 6868 223 7 NUGI 645)
prijs f49,50.
5°
