De foto die de omslag van ons blad
'Levend Verleden' vanaf nummer i
van de ioe jaargang heeft gesierd
werd gemaakt vanuit de seinpost op
het Commandementsgebouw (ook
wel het Paleis genoemd) van de Ko
ninklijke Marine aan het Nieuwe
Diep, toen nog de Buitenhaven ge
noemd. Het is niet zomaar een
plaatje van een binnenkomend ma
rineschip in de haven Het Nieuwe-
diep, maar dit echt Helderse beeld
heeft ons veel meer te vertellen dan
alleen maar 'Hr. Ms. 'Hertog
Hendrik' bij binnenkomst in de ha
ven van Den Helder', zoals in ons
blad is vermeld. Dit op 22 maart
1904 in dienst gestelde pantser
schip, compleet met op het achter
schip een installatie om watervlieg
tuigen op te hijsen, strandde ruim
een jaar later, nl. op 28 juni 1905,
op een rif bij Zuid-Celebes. Daarna
ging het heel lang goed, totdat het
op 28 februari 1918 roerschade op
liep bij de Faröer-eilanden. In de ja
ren 1931 tot en met 1933 werd het
verbouwd tot opleidingsschip
('schoolschip' staat er in de anna
len). Uiteindelijk werd de 'Hendrik'
op 5 maart 1938 uit dienst gesteld,
doch werd tijdens de mobilisatie
I939/I94° alsnog ingeschakeld als
kustverdedigingsschip bij Terschel
ling. En tenslotte verscheen het en
kele jaren na afloop van de Tweede
Wereldoorlog als wachtschip (loge
mentsschip) in de Helderse haven.
Het op de foto vastgelegde binnen
varen was kennelijk geen bijzonde
re gebeurtenis, want er is op één
man na, geen publiek op de wal. Er
liep eb en het was tegen laagwater,
gezien de waterstand bij de steen
glooiing van de strekdam en bij
ducdalf nummer 1 bij het pantser
fort 'Harssens' aan de overzijde van
de haven. Bovendien ligt het op 14
mei 1926 in dienst gestelde s.s.
'Marsdiep' van Texels Eigen Stoom
boot Onderneming (TESO) ook te
genstroom afgemeerd aan de stei
ger. Op het Wierhoofd is, boven de
daken van de bebouwing op het
Havenplein, de blauwe vlag zicht
baar, waardoor het in- en uitlopen
van de haven voor andere vaartui
gen op dat moment verboden is. In
samenhang hiermee voert de 'Her
tog Hendrik' aan bakboordzijde van
de voormast de internationale
(rode) seinvlag B (als vermeld in
het Zeemanshandboek, deel I, van
Kltz. S.P. L' Honoré Naber), tente
ken dat het schip in de haven
gaat/mag manoeuvreren, want het
zal volgens voorschrift met de kop
naar buiten, t.w. de haveningang,
moeten afmeren. Aan stuurboord
op de bak staat, in wit werktenue,
de meerrol reeds aangetreden, te
vens voor het geven van eerbewijs
aan Commandant Marine, verte
genwoordigd door het wachtschip
'Koningin Emma der Nederlan
den'. Rechts op de voorgrond ligt
de torpedoboot jager Hr. Ms 'Korte-
naer' (KN) model afgemeerd met
de boeg naar de havenuitgang, te
gen de z.g. Jachthoek en aan de
steiger vóór het Paleis. Dit op 5
maart 1928 in dienst gestelde schip
behoorde tot de 'Admiralenklasse',
waarvan alle schepen een admiraal
als naamgever hadden. Het vaar-
schema van de KN vermeldt o.a.
reizen naar Cura^ao (voor 11/2
maand), naar Nederlands Oost-In-
dië (samen met Hr. Ms. 'Van
Ghent'), in 1935 naar Göteborg en
op 4 november 1935 weer naar In-
dië, in februari 1942 is het schip tij
dens de slag in de Javazee ten on
der gegaan. Richten we de blik op
de wal dan ziet men op het Haven
plein het in de beginjaren 1930 in
verband met reconstructie van het
plein afgebroken Peperhuisje (oor
spronkelijk douanepost). Op de
hoek, aan het einde van de bebou
wing van het Havenplein, het ge
renommeerde hotel 'Den Burg' van
de familie Robertson. In het souter
rain daarvan was het Texels en Wie-
ringer Veerhuis, met wachtlokaal,
met als uitbater Toon Luyckx. Vóór
de deur staat op zijn vaste stand
plaats de bekende Helderse ijsboer
Laan. Ook is te zien dat het Haven
plein nog werd verlicht door gaslan
taarns. De op de foto zichtbare tui
en op het dak van het Paleis duiden
nog op de aanwezigheid van anten
nemasten voor de draadloze tele
grafie van de in het gebouw geves
tigde marineverbindingsdienst. Uit
al deze gegevens, plus het feit dat
de bomen in de paleistuin vol in 't
blad staan, kunnen we concluderen
dat de letterlijk en figuurlijk onder
de loep genomen foto in de zomer
van 1930 of 1931 gemaakt moet
zijn.
Wim Kalkman
48
