'Een kruiser om trotsch op te zijn'
41
De laagstaande winterzon maakt
lange schaduwen op de kade voor
het Peperhuisje. Duizenden men
sen hebben zich hier verzameld.
De KRO doet rechtstreeks verslag
over de radio, de camera van het
Polygoonjournaal snort en de
stafmuziek 'zet eenige vroolijke
marschen in'. De sleepboten
Utrecht en Nestor trekken dan
ook niet zomaar een marineschip
de haven uit. Het is Harer Majes-
teits De Ruyter, het vlaggenschip
van de Koninklijke Marine. We
schrijven 12 januari 1937. 's Lands
bekendste kruiser gaat met 435
opvarenden op weg naar Neder-
lands-lndië. Aan de wal wordt
gewuifd, gejuicht, gehuild. Veel
familieleden zullen hun geliefde
nooit meer terugzien.
Vertrek nieuwe kruiser Hr. Ms. De Ruyter vanuit Den Helder naar
Nederlands Oost - Indië (12-01-1937)
Niemand heeft daar natuurlijk nog
weet van. Ook schout bij nacht J. J.
Dickers niet. De plaatsvervangend
Commandant der Marine te Wil
lemsoord heeft de verzamelde be
manning even tevoren een hart on
der de riem gestoken.Houdt het
weerzien voor ogen en zorgt er
voor, zoover dat van u afhangt, dat
het een gelukkig weerzien zal zijn.
Gij dient op een volwaardigen krui
ser. Gij allen zijt er trotsch op, daar-
op geplaatst te zijn. Doet uw
plicht tot heil van ons Vorstenhuis
en van ons land. Leve de konin
gin!"
Het vertrek staat beschreven in het
recent verschenen boek Hr. Ms.
kruiser De Ruyter 1933-1942.
En een volwaardige kruiser was zij
zeker. Een schip waarop 'gij allen'-
met recht trots kon zijn. Al was ze
niet helemaal geworden waarop de
marine ooit had gehoopt. Op het
wensenlijstje stond in 1930 name
lijk een aanzienlijk zwaarder type
oorlogsschip, een zogeheten Was-
hington-kruiser met acht 15 centi
meter- of zes 20 centimeterkanons.
En ook de toenmalige minister van
defensie L. Deckers had daar een
voorkeur voor. Hij keek evenwel
aan tegen een aanzienlijk prijs
kaartje. De zware kruiser zou liefst
21,5 miljoen gulden kosten, de
lichtere versie negen miljoen gul
den minder.
Vlootwet
Die kosten speelden een belangrij
ke rol in Deckers' vlootplan. Zeven
jaar eerder, in 1923, was in de
Tweede Kamer de omstreden
Vlootwet van het toenmalige kabi
net Ruys de Beerenbrouck met
slechts één stem verschil verwor
pen. Tegen de wet, die tegelijk met
ingrijpende bezuinigingen op an
dere departementen voorzag in ver
sterking van de marine in Neder-
lands-Indië, was volksbreed verzet
gerezen. De SDAP en de vakbond
NW verzamelden ruim 1,1 miljoen
handtekeningen, een protestbijeen
komst trok honderdduizend men
sen.
Deckers moest dus wat omzichtig
manoeuvreren. Hij verkoos een
lichte kruiser, aanvankelijk zelfs
met minder waterverplaatsing dan
de vijf jaar eerder in dienst gestelde
Java en Sumatra. Dat riep veel be
zwaren op. Een half schip is geen
schip, was vrij vertaald de reactie
van de marine en zelfs die binnen
de SDAP-fractie in de Tweede Ka
mer. Uiteindelijk werd de kruiser
