Het Oudeliedentehuis LNV (1894-1940)
(in de jan in 't Veltstraat)
38
Inleiding
Het ouderlijk huis aan de Lorentz-
straat is onlangs verkocht en
moest dus ontruimd worden. Mijn
dierbare vader Louis 914-1995)
had vele ordners en mappen met
allerlei gegevens over zijn geliefde
Den Helder. Dat 'Helders Archief
is nu (voorlopig) bij mij in Scha-
gerbrug. Bij het doornemen ervan
kwam ik twee aardige knipsels
tegen. Alle twee over het Oudelie
dentehuis van Liefdadigheid Naar
Vermogen (LNV) in de Jan in 't
Veltstraat. i) Louis van Loo
beheerde namelijk, met anderen,
vele jaren een fonds dat voortge
komen was uit LNV. Al eerder had
ik onder meer de gedrukte statu
ten van LNV in mijn bezit gekre
gen.
Liefdadigheid Naar Vermogen
Dat LNV was een interessante
'club', die ook in Den Helder een
afdeling had. In de negentiende
eeuw was de lokale armenzorg
vooral in handen van de kerkge
nootschappen en de gemeentelijke
overheid. Dat was al eeuwen zo. So
ciale verzekeringen bestonden nog
(lang) niet en velen waren dus aan
gewezen op die armenzorg: zij die
niet (meer) konden werken of die
te weinig verdienden (slecht be
taald beroep of belast met een groot
gezin). In tijden van economische
crises kwamen daar de werklozen
en hun gezinnen bij. Die armen
zorg was echter nogal chaotisch.
Daartegen kwam in liberale kring
steeds meer weerstand. Toen omst
reeks 1870 ook het socialisme even
de kop op stak in ons land, moest
er maar eens iets gedaan worden.
Jonge liberale intellectuelen en za
kenlieden richtten in 1871 te Am
sterdam LNV op. De armenzorg
diende vernieuwd te worden: min
der chaotisch en vooral effectiever
door armenregisters aan te leggen
en huisbezoek te gaan doen. Om
dubbele bedeling en gebedel te
kunnen weren.
Opvallend was dat LNV omstreeks
1890 in die plaatsen afdelingen op
zette waar de radicaal-democrati
sche en socialistische beweging
voet aan de grond kreeg. 2)
Doel LNV Den Helder
Omstreeks 1 januari 1891 ging ook
in onze stad een afdeling van Lief
dadigheid Naar Vermogen van
start. Bestuursleden waren (in
1893) reder/gemeenteraadslid/lid
van Provinciale Staten C.D. Zur-
muhlen, groothandelaar en ge
meenteraadslid A. Klik, politiecom
missaris C. Swaving en verloskun
dige dr. H. Bitter jr.
Hoofddoel van het Helderse LNV
was, blijkens de statuten, 'de voor
koming, bestrijding en leniging der
armoede'. Dat doel trachtte men te
Het Oudelieden-
huis in de Jan in
't Veltstraat.
