Van het Clijf tot Den Hoorn
Cornelis de Jager en Willem J. Kikkert
T hui the Jland of T ejjèl fherveth it felf vohen it Ijeth ah out
east Andbj north fromyou.
V Vambus.
De geschiedenis
van het zuiden
van Texel, van de
oudste tijden tot
de verwoesting
van Den Horn
en het ontstaan
van Den Hoorn.
ISBN 90-804490-1-6 prijs f 59,50 Uitgave Nauta
Boek, Texel 0222 - 312495
Aanleiding tot publicatie van dit onlangs verschenen
boek was de herdenking van de verwoesting van het al
oude kustdorpje Den Horn (Horn hoek) in de Hol
lands - Friese oorlog in 1398. Het totaal vernielde Den
Horn, gelegen op de plaats die nu Oude Hoorn ge
noemd wordt, werd in feite niet meer opgebouwd. De
bevolking nam de wijk naar de nabij gelegen hoogte
het Clijf (klif steile kust): daar ontstond het nieuwe
Den Hoorn, zoals wij dat nu nog kennen. Dit kloeke
boek (ca. 200 pagina's, groot formaat), rijk geïllus
treerd met ca. 125 (zwart wit) foto's en tekeningen om
vat, behalve een voorwoord, literatuurlijst en een regis
ter van persoons- en zaaknamen, twaalf hoofdstukken.
In de eerste vier wordt de ontwikkeling van de kustlij
nen, getijde geulen en andere waterlopen in de loop
der tijden besproken tot en met de 'doorbraak' van het
Marsdiep (12e eeuw). De daarop volgende drie hoofd
stukken gaan over de oudste bevolking in het zuiden
van Texel: prehistorische jagers, terpbewoners uit de
bronstijd tot in de Romeinse tijd, opkomst en onder
gang van het legendarische dorp Wambinghe, Wem-
mingen, De Westen, de kerstening van het gebied en
de achtereen volgende kerken van De Westen, even zo
vele bakens in zee! Tot circa 1300 was De Westen het
belangrijkste dorp van het eiland. In hoofdstuk 8 wordt
uitvoerig ingegaan op de bewoning van het (agrari
sche) Clijf in de middeleeuwen, telkens met zeer veel
aandacht voor de vaak zeer interessante archeologische
vondsten. Na een uitvoerige beschrijving van de eerste
dijken en poldertjes op Zuid Texel in hoofdstuk 9,
wordt in de erop volgende hoofdstukken ingegaan op
de (nieuwe) duinvorming door 'verhelingen' van zand-
bankjes uit de buitendelta van het Marsdiep tegen
Texels Zuidkust. De Naai (later Den Andel) en de Kuil
'Zo toont het
eiland van JesseI
zichzelve, wanneer
het oost en noord
van je ligt'. De
toren, genaamd
Wambuis, is de
kerktoren van De
Westen. De kaap
op het duin rechts
is 'de Oude Kapen
Nol', (tye-eeuwse
Engelse scheeps-
kaart).
Op de kaart van
loannes van Keu
len uit t68i het
'Westeynd of 't
Wambas'.
(Cule) zijn restanten van de oudste
stroombeddingen van het Mars
diep, dat zich - zoals iedere rechtge
aarde Nieuwedieper weet - in de
loop der tijden steeds meer in zui
delijke richting verplaatst heeft. Op
deze nieuwe duincomplexen ont
stond het handelsdorpje Den Horn.
Voor Nieuwediepers met histori
sche en landschappelijke belang
stelling die graag zo nu en dan een
dagje naar Texel gaan om daar rond
te fietsen, is dit boek een absolute
'must'. Heerlijk al die naamsverkla
ringen en schetskaartjes van hoe
het was en uiteenzettingen over
hoe het zo gekomen is! Van harte
aanbevolen.
J.T. BREMER
-jWftZynJcf
40