Tl"
gemeente
bekend te zijn?
Dat men zich
hier hoofdzake
lijk met land
bouw en visch-
gesteld. Van dier werken, getiteld:
'Wat men van de aarde weet, en
hoe men tot de kennis daarvan
gekomen is, naar dr. H. Berghaus,
hoogleeraar te Potsdam, uit het
Hoogduitsch bewerkt door P. Van
Os,' kwam dezer dagen, onder het
jaartal '1866,' het zevende deel in
het licht. Bij het doorbladeren van
dit boek, werd onze aandacht
getrokken door de beschrijving
van de plaats onzer inwoning op
pag. 175 en 176. Daar lazen wij de
volgende opgaven:
'Het kanton Helder bevat 3
gemeenten, (de Helder, Texel en
Wieringen) waar men zich meest
met landbouw en vischvangst
bezig houdt, terwijl er ook veel
loodsen gevonden worden. De
Helder, de hoofdplaats, is een
groot dorp aan het Marsdiep, op
den noordelijksten uithoek van
Noorholland, met een nieuw
raadhuis, 1 Hervormde, 1 Herstel
de Evangelisch Luth, 1 Katholijke
en 1 Janseniste kerk, benevens
eene synagoge. Het behoort tot de
gemeente den Helder en Huisdui
nen waar men 16669 inw- telt
en belangrijke vestingwerken
heeft, welke
dienen om de
invaart van het
Marsdiep te
beschermen en
waarvan het
fort Kroonprins
(hier wordt
zeker het fort
Erfprins
bedoeld) het
sterkst is' Wat
dunkt u, lezer!
Van zoo accura
te opgaven?
Toont de schrij
ver niet regt
met deze
De Linie richting
Fort Dirksz
Admiraal (1959).
vangst bezig houdt, dat is een nieuwtje, dat de schrij
ver ons voor het eerst mededeelt. Wij laten hem dan
ook gaarne de eer der vinding! Maar misschien is deze
beschrijving wel een profecy van den toestand in
1866; - dit jaartal staat immers op den titel! Ons raad
huis heeft vrij lang de eer van nieuw te blijven; de
schrijver zou, als hij hoorde hoe de gemeenteraad dit
jaar reeds tot herstelling van het gebouw is overge
gaan, wel zijn ongenoegen te kennen geven over de
zeker nuttelooze reparatie van een nieuw raadhuis!
De opgave omtrent de kerken is zeker van een ver ver
wijderd tijstip, want van de Nieuwe kerk der Hervorm
de Gemeente, van de Doopsgezinde, van de Evang.
Luth. En van de Chr. Afgesch. Kerk is volstrekt geen
sprake. De Huisduiner kerk is almede geheel geen
vermelding waardig gekeurd. Wij werden hierop te
meer opmerkzaam gemaakt door de schrijver later, bij
de vermelding van het O-waarts gelegen Willemsoord,
er nog eene nieuwe hervormde kerk als ter loops bij
voegt.
Als een staaltje van consequentie, kan dienen, dat, ter
wijl de schrijver eerst vermeldt, dat de vestingwerken
hier uitsluitend 'dienen om de invaart van het Mars
diep te beschermen,' hij later weder vertelt, dat 'de
Helder ook aan de landzijde geheel is ingesloten.' -
Maar nu volgt eene zeer juiste zaakkundige beschrij
ving! Let wel op, lezers! - 'Er loopt eene linie van Kijk
duin naar eene redoute aan het kanaal (welk kanaal de
schrijver hier op het oog heeft, is niet duidelijk, eerst
later spreekt hij van het N.H. kanaal), dus ook met
insluiting van Willemsoord, dat een weinig oostwaarts
23
