Landerijen en huizen op Huisduinen in 1636 volgens het verpondingsregister van de gaarder 73 Pieter Claessen Croon Het zal altijd wel een raadsel blijven waarom het ene dokument eeuwenlang bewaard is gebleven, terwijl andere verloren zijn gegaan of vernietigd werden. In het oud-archief van Den Helder bevindt zich een verpondingsboek van de heffing op landerijen, huizen, ambten en andere belastingplichtige zaken van de belastinggaarder Pieter Claessen Croon uit het jaar 1636, afgesloten in 1644. De taxatiewaarden per gars, snees en roe zijn voor de landen in de drie polders en Torp als volgt (afgerond): De opzet van het register Het register bevat taxatielij sten van de landerijen en huizen gelegen in de dorpen Huisduinen ('Kerckdorp of-buijrt') en Den Helder. De eigenaars zijn alfabe tisch op voornaam geregistreerd. Bij de landerijen is per persoon genoteerd waar het bezit in één of meer van de polders Oudeland, Koog en Nieuwland of rond Torp, het voormalig terpgehucht onder de jurisdictie van Huisduinen, was gelegen. De oppervlakte van het land is vermeld in geersen (gars), sneesen en roeden. Aanwijzing voor de verhou ding tussen deze landmaten biedt de totaalrekening op het eerste blad van het register. Van de Torper- landen wordt vermeld dat enige bewoners van Kerk buurt daar 700 roe bezaten, Van Den Helder 2 1/2 morgen en 55 roe, tezamen 4 1/3 morgen, m.a.w. 4 1/3 m minus 2 1/2 m 1 5/6 m of 825 roe. Daaruit volgt dat één morgen gelijk is aan 450 roeden. Uit de berekening is verder af te leiden dat 1 m 9 snees a 50 roeden. Aan de totalisatie op het eerste blad, 'het begrijp van de landen in desen boeck, gelegen in de banne van Huijsduijnen' gaat een lijstje vooraf van de tekens waarmee de aantallen gars of snees zijn geregistreerd: een heel i 1 0=1/4 =1/2 000 =3/4 =11/2 [K snees een gulden 20 stuivers, een stuiver 16 penningen Ouwelant 1 gars 5- 8.- 1 snees Cooghlant 1 gars 1 snees beide polders 1 roe Nieulant 1 gars 4. 6.- - -.12.- 1 snees -.11.- - 5.—.. - -. 11.- Torperlant - -. .4 100 roe ƒ- 1. Hieruit blijkt dat de landerijen en het Oudeland hoger werden getaxeerd dan die in de Koog en het Nieuw land, terwijl de kweldergronden van Torp de laagste waardering vonden. De beste landerijen lagen in de Oudelander polder. Vergelijking van het totaal aantallen huizen en lande rijen laat zien dat in de Kerkbuurt van 221 huiseige naars 207 land bezaten; in Den Helder hadden van 184 huisbezitters 154 in éen of meer polders land in bezit. Als voorbeeld van de wijze van registratie van landbe zit volgen hier enige noteringen op fol. 1 van de lande- rijenlijst van Kerkdorp: Adriaen Janssen Grooff Coogh 1/2 gars 1/4 gars Ouwelant 1/4 snees 8 roe 3.19.12 3 snees 5 roe f i.rj. 4 Adriaen Sijmons Vaders weduwe Ouwelant 1/4 gars 1 snees 7 roe Coogh 1/4 gars 1 snees 8 roe Nieulant 1 gars 1/4 gars 1/4 sn. Torperland 3 1/2 sn. 5 roe Anna Eijmerts Ouwelant 1/4 gars 1 snees 2 roe Coogh 1/4 sn. 4 roe 5-17-— fz. .12 1. 18.— 5- 9-i2 f 1.16. 8 5-— 1. 19. /- 3- 2. 3- NB. De hierboven genoemde tekens zijn hier voor de duidelijkheid vervangen door cijfers en letters. De 207 langdeigenaars in de Kerkbuurt bezaten

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Levend Verleden - Den Helder | 1998 | | pagina 9