Helderse jaren 1851 t/m 1875
69
L.F. van Loo
Aflevering 25: 1875 (SLOT)
croup eist levens
onderwijs uitgebreid
verbeteren zeeforten
Bevolking
Omstreeks 1850 telde Den Helder zo'n n.500 inwo
ners. Vijfentwintig jaar later, eind 1875, zÜn dat er
21.328. Bijna een verdubbeling dus. De Juttersstad
had een echte 'boom' doorgemaakt. Door de
opheffing van de voor de economische ontwikkeling
zeer beperkende bepaling: die van het 'onvrij terri-
toir'-waar alle laden en lossen verboden was. De
Amsterdamse kooplieden waakten ervoor dat deze
uit de Franse tijd daterende bepaling van kracht
bleef. Maar met de liberale regeringswind per 1848
begonnen de kansen van Den Helder te keren (j.T.
Bremer, De aanleg van het Groot Noordhollandsch
Kanaal door de Zijpe. Zijper Historie Bladen 8e jrg.
Nr. 4, november 1990).
Daar kwam vervolgens een algemeen gunstige eco
nomische ontwikkeling bij. En Den Helder werd de
voorhaven van Amsterdam dankzij het Noordhol
lands kanaal. De vaart over de Zuiderzee was te tijd
rovend en soms te gevaarlijk geworden.
Die 'boom' zou niet duren. Als in 1876 het Noordzee
kanaal wordt geopend krijgt Den Helder een forse
klap. Zijn er in genoemd jaar nog 519 inklaringen van
zeeschepen, negen jaar later (1885) is dat al gedaald tot
161 en in 1890 zijn het er nog maar 27. Ook de bevol
kingsgroei stagneerde. In 1879 leven er 19.676 men
sen in Den Helder, zelfs minder dan in 1875.
A.D. van Buuren klaagde in juli 1878 over Nieuwediep:
op de groote koopvaardijschepen, die er niet
waren
Toen alles treurde om het schoon verleden,
Waarin handel en zeevaart de welvaartsbronnen
vloeien deden'
In 1875 vestigden zich 35 mannen uit de 'Koloniën van
den Staat' in Den Helder, vijf mannen en zes vrouwen
vertrokken daarheen. Een behoeftigen gepasporteerde
militair vertrok naar Noord-Amerika.
Gemeentebestuur
De 830 kiesgerechtigde inwoners van Den Helder
Raadhuis aan de hadden (periodiek) vijf leden van
Dijkstraat de gemeenteraad te verkiezen.
1836-1927). Slechts 102 kiezers namen de
moeite om hun stem uit te bren
gen en de vijf werden herkozen.
Later in het jaar was een buitenge
wone verkiezing voor een raadslid
nodig; in de eerste stemming
kwam men er niet uit, maar in de
herstemming wel.
Financieel ging het de gemeente
nog steeds voor de wind. Er was
een reserve van 22.700 opge
bouwd (batig saldi) en in totaal
waren de gemeentelijke ontvang
sten dit jaar 191.600. Daarvan
kwam ruim 110.000 uit de
gemeentelijke belastingen en bijna