Directiegebouw voor de Marine
49
:oons, Piet
;n een
mes
erden
i die wel
est is in de
[921). Een
5). gaf
annes
onlosma-
riester.
geboren
als leraar
ge te
nscollege
lie, van
le, edele
in Jezus.
I74 tij-
ij werd
iet r.k.
t dat hij
dominee
genbosch
Commandementsgebouw der Koninklijke Marine.
Het Paleis.
Onder deze benamingen stond en staat bij de
Koninklijke marine en de burgerij het imposante
gebouw bekend aan de boorden van Het Nieuwe-
diep.
Daar zetelde sedert 1826 de Directeur der Marine, in
later jaren met de titel Commandant Marine
Willemsoord. En thans, sedert 1 december 1949, de
Commandant Zeemacht Nederland (CZMNED)
Hoewel de buitenzijde van het
gebouw onveranderd lijkt, brengt
een nadere beschouwing aan het
licht dat er in de loop der jaren toch
veranderingen waren, vooral ook
aan de omgeving ervan.
Als vervolg op het gereedkomen en
de overdracht van het door o.a. Jan
Blanken Jzn., Inspecteur-generaal
van de Waterstaat, ontworpen
Maritiem Etablissement
Willemsoord in 1822 en de uitwer
king en inrichting daarvan door de
Inspecteur der maritieme gebou
wen L. Valk, ontwierp deze, naast
vele andere voorzieningen, ook
gebouw nummer 9 uit het plan,
zijnde het Directiegebouw. Daarin
moesten komen vijf woningen voor
onder andere de hoofddirecteur,
onderdirecteur en hoofdambtena
ren van het marine etablissement.
Op 26 januari 1824 werd het aan
besteed voor een bedrag van
149.000,(de begroting was
179.000,-) en de aannemer
D. de Leeuw uit Den Helder werd
bij Koninklijk besluit van 28 janu
ari nr. 121 de bouw gegund. Deze
bouwde in de tijd van twee jaar en
tien maanden (het kwam gereed in
oktober 1826) dit gebouw, hetwelk
al vrij kort na gereedkomen 'Het
Paleis' werd genoemd. Het kreeg
de kadastrale omschrijving Sectie D
Paleis in jloodlight
in 1948 ter gele
genheid van de
kroning van H. M.
Koningin Juliana.
nr. 5527.
Het afsluitingskanaal rondom het
marine-etablissement, later het
werfkanaal genoemd, strekte zich
uit langs de Hoofdgracht tot aan
het Havenplein, en dus ook tot de
noordgevel van het gebouw en de
er achterliggende tuinen. Deze tui
nen werden volgens een in 1825
ingediend plan aangelegd en
genaamd het 'Boschje'. In dat plan
was opgenomen 'een tentje 't welk
op een heuveltje geplaatst is en lig
gende in een lommer'. Zou het
thans nog aanwezige prieel, of
voorheen de muziektent, daar een
overblijfsel van zijn (geweest)?
Zo had Den Helder en het zich
ontwikkelende Nieuwediep een
monumentaal gebouw gekregen,
waarnaast in 1869 het Koninklijk
Instituut voor de Marine
(K.I.M.) werd gebouwd ten behoe
ve van de officiersopleiding, bei
den gesitueerd aan de rijkszeeha
ven Het Nieuwediep. Vanaf de
Buitenhaven werd tot beide gebou
wen toegang verkregen door de
monumentale Noorderpoort, die
via een brede laan ook toegang gaf
