KONINKLIJK BEZOEK IN DE ZIJPE
7
JAN T. BREMER
HOFLEVERANCIER.
Ter gelegenheid van 400
jaar polder De Zijpe
bracht Koningin Beatrix
vergezeld van de Com
missaris van de Konin
gin in Noord-Holland
op 23 mei een werkbe
zoek aan de jubilerende
polder. Tijdens het officiële gedeelte van het
bezoek, dat als thema "De strijd tegen het
water" kreeg, was een van de sprekers Jan T.
Bremer, auteur van vele historische en geografi
sche boeken en artikelen, in ons blad Levend
Verleden bekend als redactielid. Tijdens zijn
toespraak in het Gemeentehuis Zijpe te Scha-
gerbrug sprak de schrijver de volgende woorden
tot onze vorstin
Majesteit, dames en heren,
Behalve Overijssel misschien is Noord-Holland
de enige provincie met een Kop. Een kunstkop,
want op het voormalige eiland Wieringen na
zijn 't allemaal polders: Zijpe (1597), Wierin-
gerwaard (1610), Koegras (1817), Anna Pau-
lownapolder (1845), Wieringermeer (1930). In
feite is de Noordkop een stuk Waddenzee dat in
de loop der eeuwen bij stukjes en beetjes is -her
overd- op de zee. Heroverd, want ooit, zo'n dui
zendjaar geleden, was dit gebied óók door men
sen bewoond. Veel steden en dorpen bij Wierin
gen laghen die al metten water moesten ver-
smooren in den jaren dertien drie en derig mit
claghen doen onderliep Gonsende en ander ste
den verlooren. Zo schrijft de 16e eeuwse
schoolmeester Valcoogh in zijn Rijmkroniek
van de Zijpe, over de ondergang van het dorp
Gonsende in het zuiden van de tegenwoordige
Wieringermeer. En over het Zijpergebied
schrijft hij ondermeer: hoe fray lach die stad
Leeuwenborn met sloten en mueren op ten groot
Keijns so men siet aan die structuren Nog veel
meer namen noemt hij: Grebbe, Lamoer,
Schulphom, verdronken nederzettingen, waar
later, tijdens bedijkingen, de sporen van terug
gevonden zijn. Restanten van bewoning, hui
zen, begraafplaatsen, aardewerk. Maar ook res
ten van terpen en van primitieve dijken. Ver
geefse pogingen van middeleeuwse bewoners
om zich te verdedigen tegen inbraken van de
zee. Inbraken door zeegaten als de Zijpe bij Pet
ten, het Heersdiep tussen Callinghe en Huisdui
nen en het zeegat van Texel, het Marsdiep. Met
moeite konden de bewoners, zoals U op het
kaartje van Hollands Noorderkwartier in 1350
kunt zien, zich tenslotte handhaven achter West-
friese en Schoorlse zeedijk. Van de kuststrook in
1597 -1997
400 jaar Zijpe
Huidige kustlijn
Reconstructie van het landschap in de kop
van Noord-Holland omstreeks het jaar 1000
na Christus (naar F. Diederik)