wanneer de norse vloed breekt aan het zwart
basalt
en over de dijk en duin de grijze nevel valt
wanneer bij eb het strand woest is als een woe
stijn
en natte westenwinden gieren van venijn
dan vecht mijn land, mijn vlakke land...
JAN T. BREMER.
Tenslotte is dan nu het ogenblik aangebroken
om het derde deel van de geschiedenis van de
Zijpe te presenteren. Deel 1over de bedijking
en de bewoning tot in de Franse Tijd verscheen
in 1985. In het tweede deel, dat zes jaar later
gepubliceerd werd, is vooral aandacht besteed
aan de totstandkoming van het groot Noord-
Hollands kanaal door de Zijpe, de inpoldering
van de Anna Paulowna polder die de eerste
decennia gemeentelijk tot de Zijpe behoorde, de
agrarische crisis van de jaren tachtig, de op
komst van de zuivelfabrieken en de eerste
wereldoorlog waarin de watersnood van 1916
plaatsvond. Tijdens die watersnood over
stroomde het oostelijk deel van de Anna Pau-
lownapolder en stond het zeewater weer aan de
Zijperdijk bij Oudesluis. Deel III tenslotte han
delt over de traumatische crisistijd van de jaren
dertig waarin een volle melkbus van veertig
liter niet meer dan één gulden opbracht en de
nog traumatischer tweede wereldoorlog. De tijd
van Engelandvaarders vanaf de Hondsbossche
zeewering, de aanleg van de Atlantic Wall en
een totale afbraak van het zeedorp Petten, de
tijd van verzet en verraad, van fietsen, razzia's
en beschietingen, van onderduikers en Helderse
evacués, van Duitse inkwartieringen en repre
sailles, van 't Joden Kamp in 't Zand en Duitse
hulptroepen uit Turkmenistan en Georgië, van
hongertochten naar de Zijpe vanuit de grote
steden...
Na de bevrijding de periode van herstel en
wederopbouw en tenslotte de gigantische ver
anderingen van de laatste decennia op allerlei
terreinen van het maatschappelijk leven. De
verdwijning van de veeteelt in het westelijk deel
van de polder ten behoeve van bollenteelt en
recreatie, de vestiging van het ECN in de duinen
bij Petten, het verdwijnen van de zuivelfabrie
ken en van de talloze dorpswinkeltjes ....dat
alles en nog veel meer wordt in dit boek behan
deld.
Majesteit, ik had nooit gedacht dat ik nog eens
hofleverancier zou worden. Het is mij een eer
en een genoegen U het eerste exemplaar van
Zijpe III te mogen overhandigen.
Boekbespreking.
De Zijpe deel 3, 1920-1997.
Van J.T. Bremer.
Als Jan T. Bremer na zijn toespraak tot Konin
gin Beatrix zijn boek "De Zijpe, deel 3" over
handigt is dat een kroon op zijn werk. Het is een
mooie afsluiting van de beschrijving, in een
driedelige serie, over de geschiedenis van De
Zijpe. Een standaardwerk dat begint met deel 1,
ten tijde van Karei de Grote, de periode van
voor de bedijking tot aan de polder en zijn
bewoners omstreeks 1800. Met deel 2, de
geschiedenis van 1813 tot 1920. En dan nu deel
3, de periode 1920-1997. Waarin met de groot
ste nauwkeurigheid onder andere de gebeurte
nissen tussen de beide wereldoorlogen met de
crisistijd worden beschreven. Dan de Tweede
Wereldoorlog met de bezetting, het verzet, de
onderduikers en als triest dieptepunt de totale
afbraak van het zeedorp Petten in 1943. Het
complete dorp verdween, om dezelfde reden dat
de "Ouwe Helder" moest verdwijnen: het werd
opgenomen in de Atlantikwall. Zoals we ook
kunnen lezen dat in de oorlogsjaren Helderse
vluchtelingen die een veilig heenkomen zoch
ten dit ook in De Zijpe vonden. Vervolgens de
bevrijding en de vrede, de wederopbouw van de
landbouw, de veestapel en huisvesting. De
mooie jaren vijftig, met de groei en de bekend
heid die het gebied bij de toeristen kreeg, de
enorme uitbreiding in de bloembollenteelt en
het alledaagse leven in de dorpen. In het laatste
hoofdstuk, van 1970 tot en met 1997, wordt op
boeiende wijze geschreven over de welvaart, de
11