HELDERSE JAREN 1851 T/M 1875
door L. F. van Loo - Aflevering 22:1872
schoolgeldheffing - schenking aan de armen -
station vergroot
115
BEVOLKING
Ook dit jaar was er weer een toename van het
inwonertal, van 19.613 naar 20.044. Dat was
het gevolg van een flink geboortenoverschot
(313) en een beperkt vestigingsoverschot (118).
In Den Helder waren ruim tweeduizend mili
tairen gelegerd, 235 bij de land- en 1773 bij
de zeemacht.
Drie mingegoede timmerlieden zochten als
landverhuizer hun geluk in Noord-Amerika.
Een van hen nam vrouw en zes kinderen mee
naar de 'nieuwe wereld'.
GEMEENTEBESTUUR
Over 1871 was er een flink batig saldo van
21.593,33. De totale gemeentelijke inkom
sten, vooral uit belastingen, waren bijna twee
ton. Grootste uitgavenpost was "openbare wer
ken" met 44.000,— gevolgd door armenzorg
(ruim 30.000,—) en lager onderwijs (bijna
25.000,-).
Nog steeds waren de gemeente-accijnsen een
grote bron van inkomsten. Op het gedistilleerd
kwam meer dan 40.000 gulden binnen, op het
gemaal (meel) 42.400,— en op het geslagt
(vlees) 19.350,—.
In totaal ruim een ton, wat ongeveer 8000 gul
den meer was dan het gemiddelde van de jaren
1866 t/m 1870. Maar de belasting op het
gemaal moest van het rijk per 1 januari 1872
met een derde en per 1 januari 1874 nog eens
met een derde verminderd worden.
MEDISCHE POLITIE
De pokken eisten zeventien slachtoffers; de in
de eerste helft van het jaar heersende roodvonk
was gelukkig meestal goedaardig en leidde tot
slechts twee sterfgevallen. Mazelen en typhus
vergden er meer, namelijk elf en zestien. Dat
laatste was "meer dan gewoonlijk". Ook leden
nogal wat mensen aan kinkhoest. Tegen pok
ken werden maar 97 inwoners van Den Helder
gevaccineerd, waarvan 91 kinderen jonger dan
tien jaar. Het ziekenhuis boekte 3171 ver-
pleegdagen.
OPENBARE VEILIGHEID
Branden sloegen toe in een koperslagers- en
timmermanswerkplaats en een woonhuis. Bij
die tweede brand ging ook de inboedel ver
loren. De marine hielp in beide gevallen bij de
bluswerkzaamheden; alletwee de objecten
waren verzekerd. Voorts raakte een schip "tot
op den waterspiegel verbrand". De openbare
verlichting is weer uitgebreid in 1872.
Schipbreuken/strandingen
8 op 9 januari: "Op de Noorderhaaks gestrand
het Engelsche barkschip 'Lady Grundlay' van
Equique met salpeter naar Hamburg. Van de
equipage, 12 man, is een man verdronken; de
overigen hebben zich met de booten van boord
begeven en zijn door een loodskotter behou
den te Nieuwediep aangebragt".
ONDERWIJS
Waarschijnlijk vanwege stijging van het leer
lingenaantal ging de jaarwedde van de hoofd
onderwijzer te Huisduinen omhoog van 375
naar 400 gulden. De stad haalde enigszins bak
zeil in de strijd met de hogere overheden over
het heffen van schoolgeld op de lagere scho
len. Tot dan toe was dat niet gebeurd, maar de
verplichte verlaging van de accijns op het
gemaal noopte er nu wellicht toe. Het was
natuurlijk ook mogelijk geweest om de meer