140
de seinvlaggen binnengehaald. Ook toen de
"Prins Willem" de koers naar het zuidoosten
verlegde, waardoor het pas echt misging, had
men géén seinen meer gegeven en óók niet,
zoals het voorschrift luidde, met kanonschoten
gewaarschuwd. Maar déze fout was voor ver
antwoordelijkheid van de schout-bij-nacht Van
Braam, die zelf deel uitmaakte van de krijgs
raad Bovendien was men, toen De Bruijn
het sein van ongemak had gegeven, hem niet
onmiddellijk door het sturen van sloepen, enz.,
te hulp geschoten. Of snelle en adequate red
dingspogingen wel succesvol geweest zouden
zijn, is uiteraard niet te zeggen. Voor de fout
van de loods kon De Bruijn al helemaal niet
verantwoordelijk worden gesteld: zodra de
loods het bevel over het schip nam, dienden
kapitein en stuurlui naar zijn inzichten te han
delen. 3) De loods op zijn beurt had zich in de
haast op de naderende Engelsen te ontkomen,
in de tonnen vergist. Hij had de tweede ton
aangezien voor de uiterton, doordat de reeds
voor anker liggende schepen het uitzicht op
deze ton belemmerden! Niet alleen werd hij uit
de loodsdienst ontslagen en moest hij de kos
ten van zijn proces zelf betalen, hij werd boven
dien veroordeeld tot driemaal "van de ra val
len" om daarna "strengelijk" te worden
"gelaarsd", dat is geslagen met een met vilt
bekleed dik touw.
J.T. BREM ER
Literatuur:
1. J.C. de Jonge, Geschiedenis van het
Nederlandsche Zeewezen, deel IV, 2e druk,
Haarlem, 1861, blz. 508-513, 562-565.
2. N.D.B. Habennehl, Toeval of opzet? De
ondergang van het linieschip "Prins Willem" in
september 1781.
3. Verdediging van den kapitein Andries de
Bruijn wegens zijn gedrag gehouden aan boord
van 's Lands oorlogsschip de Prins Willem,
voor en na hetzelve door den lootsman Jan Kok
op de Zuiderhaaks verzeild is, Rotterdam 1782.
(pamflet Knuttel no. 19986).
Bij de uitgevers Harmanus Keyzer en Jan
Barend Elwe werd in 1784 een viertal prenten
van Carel Frederik Bendorp (1763-1814) in een
serie Vaderlandsche Historiën ter Zee uitge
bracht, waarvan die van het verzeilen van het
linieschip "Prins Willem" op de Zuiderhaaks
den 14e September 1781, de eerste is.
VERZEILEN VAN 'S LANDS SCHIP PRINS WILLEM, OP ÖE ZUIDKR-HAAKS den