97
het zand wordt namelijk niet óp het strand,
maar op de onderwateroever vóór het strand
opgebracht. Twee miljoen m3 zand, die twee
jaar geleden 600 m. uit de kust gestort wer
den, maakten dat de Terschellinger kustlijn in
twee jaar tijds zelfs 15 a 30 m. zeewaarts ver
schoof! Dit resultaat zal stellig in de studie
over de Noorderhaaks/Molengat-problematiek
"meegenomen" worden.
NIEUWE CYCLUS?
Intussen zit de natuur natuurlijk niet stil. Zij
lijkt zelfs al druk doende te zijn een antwoord
te vinden op een andere belangrijke vraag:
welke geul(en) zal(zullen) de taak van het
Molengat overnemen wanneer dit zich sluit?
Al in 1975 werd er voor het eerst een nieu
we geul waargenomen ten westen van de
Noorderhaaks, die in 1983 smaller en dieper
geworden was {Vh m. breed, 6 m. diep). Als
de natuur deze geul voorbestemd heeft om de
functie van het Molengat over te nemen, zou
het proces van de stranding van de
Noorderhaaks op Texel door een of meer
zware stormen van nature kunnen versnellen.
Daar komt nog bij dat er ten westen van deze
nieuwe geul een nieuwe ondiepte omhoog
komt: deze zou het begin kunnen betekenen
van een nieuwe zandbank! Dan zouden we
hier het koppel spelers in een volgende cyclus
in het vizier krijgen! Wie bedenkt er een paar
leuke namen voor?
SLOTSOM
Het antwoord op de vraag wat er met de
Noorderhaaks/Molengat gaat gebeuren, hangt
er van af of de mens in de natuurlijke cyclus
zal ingrijpen in het verlangen om het proces
te beheersen resp. te versnellen. Het is maar
de vraag of dat meer zekerheid oplevert dan
een natuurlijk verloop der dingen.
De tijd zal het leren. Tot zolang zullen wij
Nieuwediepers de gang van zaken zeer geïn
teresseerd volgen vanaf de zijlijn, dat wil zeg
gen vanaf de dijk.
J.K. SCHENDELAAR
NOTEN
(1) Dit artikel was al in september 1995 gereed,
maar is omgewerkt met het oog op de in novem
ber d.a.v. in de pers gepubliceerde berichten
over het Molengat.
(2) Nieuwediepers blijven dit "waddeneiland"
hardnekkig Razende Bol noemen, maar offi
cieel heet de plaat na de vereniging van de
Razende Bol met Noorderhaaks I bij instanties
als Rijkswaterstaat en de Dienst Kust en Zee:
Noorderhaaks. Men zou eigenlijk moeten spre
ken van Noorderhaaks II.
(3) Zo zijn er bij Rijkswaterstaat al heel wat
interne rapporten verschenen, niet altijd even
gemakkelijk toegankelijk. Zie b.v. De Reus,
1980 en 1985, Glim et al., 1987.
(4) De vorming van een drempel in een geul
lijkt nogal eens de inleiding te vormen van het
verzanden van die geul.
LITERATUUR
G.W. Glim et al., 1987. Erosie en sedimentatie
in de binnendelta van het Zeegat van Texel. 1932-
1982. Rijkswaterstaat: notitie ANWX 87.H.201.
J.H. de Reus 1980. Ontwikkeling Zeegat van
Texel. Rijkswaterstaat: notitie WWKZ
80.H.248. J.H. de Reus 1985. Ontwikkeling
Noorderhaaks. Rijkswaterstaat: notitie WWKZ
85.H.209. L.P. Sha 1990. Sedimentological stu
dies of the ebb-tidal deltas along the West
Frisian Islands, The Netherlands. Dissertatie.
Utrecht. H. Schoorl 1990. Kustgenese - kust
genezen? in: Kust en Kaart. Schoorl.
BIJLAGE
Proeve van een overzicht van de morfologische
cyclussen in de buitendelta in het Marsdiep aan
de hand van kaartmateriaal en literatuur.
I. NOORDELIJK DEEL VAN DE DELTA.
1De cule: stroomgeul bewesten Texel - strandt
plm. 1400 op ZW-Texel met een zandbank.
2. Landsdiep van Texel: is in 1583 een margi
nale vloedgeul noordelijk van 3 - zwaait kloks-
gewijs om - strandt in 1623 op Texel met een
zandbank.
A. Voltooide cyclussen:
