OORSPRONG EN DOORBRAAK VAN HET MARSDIEP 98 3. Spanjaardsgat: ontstaat bij doorbreking van de (Zuyder)Haaksgronden - is al in 1530 aan wezig - begint in 1584 noordwaarts om te zwaai en tot in de 17e eeuw - voornaamste ebgeul 1583-1681 - wordt omstreeks 1712 marginale vloedgeul - plm. 1730 stranding op Texel met zandbank Alteyt Droogh - ontstaan van De Hors. 4. Slenk: verschijnt omstreeks 1608 als kleine vloedgeul - zwaait kloksgewijs om - voor naamste ebgeul na 1712 - neemt taak Spanjaardsgat over - nadert Texel 1748 - wordt marginale vloedgeul en verzandt. 5. Noordergat (Nieuwe Gat): ontstaat in Noorderhaaksgronden - zandbank Onrust ten zuiden ervan blijft na 1838 droog - Noordergat zwaait om - Onrust verplaatst zich naar ZO - ZW-kust Texel slaat af - 1910: stranding Onrust met verzanding Noordergat. 6. Molengat: verschijnt 1838 - neemt taak Noordergat over - Razende Bol is eerst onder zeese bank in ZW-hoek Haaksgronden - blijft na 1925 bij vloed droog - beweegt NO - ook Noorderhaaks blijft droog en verenigt zich met Razende Bol in 1960 - Molengat zwaait om en loopt nu evenwijdig aan W-kust Texel - strandt op Texel omstreeks 2005? In de bespreking door de heer Schendelaar van onze studie over het Marsdiep (dit tijdschrift p. 69-70, 1996) komen enkele opmerkingen voor waar we het niet eens mee zijn. Wij willen daar graag onze repliek op laten horen. 7. Het Boons gat: ontstaat omstreeks 1712 ten westen van de Slenk - komt niet tot ontplooi ing - verdwijnt na 1748. II ZUIDELIJK DEEL VAN DE DELTA. 8. Landsdiep van Huisduinen: ontstaat 1583 uit doorbraak langs kust naar Marsdiep - neemt taak Spanjaardsgat over - wordt belangrijker en is in 17e en 18e eeuw voornaamste invalsgeul - zwaait kloksgewijs om tot 1796 - verdwijnt langzaam na ontstaan Schulpengat. 9. Schulpengat ontstaat omstreeks 1700 ooste lijk van vorige - neemt eind 18e eeuw functie daarvan over - thans belangrijkste ebgeul - wil westwaarts omzwaaien, maar Rijkswaterstaat voorkomt het ontstaan van een drempel door zandzuigen. 10. Westgat: is in 1838 de voornaamste ebgeul - na 1925 minder belangrijk bij het belangrij ker worden van het Schulpengat. 11. Nieuwe Schulpengat: ontstaat in 1901 te ZO van het Schulpengat. 12. Naamloze geul: ontstaat in 1930 ten oos ten van het Nieuwe Schulpengat. Gegevens vooral ontleend aan Sha, 1990.b Niet alleen volgens ons, dat zou te veel eer zijn. In ons onderzoek waren we op de hoogte van de uiteenlopende meningen over het tijdstip van de doorbraak, en we zijn aanvankelijk zelfs gestart met de onderstelling van een eerdere doorbraak maar we werden door de feiten naar 1170 gedreven. Die feiten zijn: de bijlagen van het gezaghebbende archief van het Klooster van Egmond die 1170 vermelden; het feit dat Prof. B. Cyclus in ontwikkeling: 1. "Volgens hen brak de Noordzee in 1170 door de westelijke schoorwal en tapte daar bij deze veengeul aan... C. Onvoltooide cyclus: D. Onvoltooide cyclussen:

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Levend Verleden - Den Helder | 1996 | | pagina 10