88 al omdat de overheid in allerlei functies (schout, dijkopziener, schoolmeester, havenmeester, enz.) stelselmatig gereformeerden benoemde. „BOERDERIJKERK" Het nieuwe kerkgebouw, dat in 1648 gebouwd was op dezelfde plaats waar het huidige kerk je staat, was van hout en had, zoals zoveel ker ken in die tijd, enigszins de vorm van een boer derij. Sedert 1673 stond een door P. Bakker, organist en orgelmaker te Medemblik gemaakt orgel in de kerk. De aanschaf van het orgel was mogelijk geworden door een legaat van Dieuw- er Pieters, die blijkens een grafsteen op de begraafplaats van Huisduinen een jaar tevoren gestorven was. Door de goede afloop van de zeeslag bij Kijkduinen (11 augustus 1673), waarvoor de predikant van Huisduinen/Den Helder ds. Salo- mon van Till, met de op de duinen bijeenge komen bevolking zo vurig gebeden had, ble ven kerk en orgel gespaard. ORGEL VERNIELD Na de landing van de Engelsen en Russen in 1799 was dat helaas niet het geval: het orgel was totaal vernield, de kerk ernstig beschadigd. Toch heeft het nog tot 1851 geduurd eer het tegen woordige kerkgebouw kon worden ingewijd. Het feit dat men serieus heeft overwogen het hele dorp maar te laten verdwijnen, zal daarbij zeker een rol hebben gespeeld. In mei 1825 telde Huisduinen nog slechts 305 inwoners, verdeeld over 84 huisgezinnen. De toenmalige gouverneur des konings begaf zich enkele jaren later 1828), vergezeld van de bur gemeester van Den Helder, de heer Jan in 't Velt, naar Huisduinen om de bewoners te bewe gen naar Den Helder te verhuizen. De meeste Huisduiners voelden daar echter niets voor; van het plan is in elk geval niets terecht gekomen. PREDIKANTEN Aanvankelijk hadden de „gereformeerden", die sedert de Franse tijd hervormden genoemd wor den, van Huisduinen en Den Helder samen één kerkeraad en één predikant. „Toen Huisduinen in aanzien en bevolking begon af te nemen, en Den Helder daarentegen in aanzien toenam, ver langden de Heiwormden, op laatst genoemde plaats, dat de Predikant zich ook aldaar met der woon zoude vestigen", aldus Van der Aa, in zijn Aardrijkskundig Woordenboek (1844). „Daar de eersten dit ongaarne zagen, werd besloten eene pastory tusschen de beide plaatsen in te bou wen, die, daar zij door een boschje omgeven is, naar den toenmaligen predikant van Till, Tillenhof genoemd wordt doch meer algemeen bekend is onder den naam van de Tuintjes". Pas in 1736 werd een tweede predikant „beroe pen", die in Den Helder moest gaan wonen. Daar stond ook een kerk, een in 1679 ter ver vanging van een meer noordelijk gelegen hou ten kerkje uit 1624, op de zogenaamde Konijnsberg gebouwd stenen bedehuis. Toen deze kerk in 1845 werd vervangen door een nieuw gebouw, de zgn. Westerkerk aan het Westplein (nu: Helden der Zeeplein), is het scheepsmodel dat er hing, overgebracht naar de kerk van Huisduinen. Het scheepje, een zgn. „Bootschip", was ooit (in 1787?) aan de kerk geschonken „door eenen Groenlandschen Kom- mandeur, Brouwer genaamd". Aldus J. van Dam den Boumeester in zijn „Beschrijving van Den Helder met het Nieuwediep en Huis duinen" (1847). Pas in 1841 zijn de kerkelijke gemeenten van Huisduinen en Den Helder „geheel van elkan der gescheiden en voor op zich zelve staande gemeenten verklaard, met uitzondering van de diaconie-administratie, wordende de armen der beide gemeenten thans nog voor gemeen schappelijke rekening gehouden". Aldus Van der Aa in 1844. Predikant voor Huisduinen in deze periode was ds. De Cock, die (van 1828) tot aan zijn emeritaat in 1867 is gebleven. NIEUWE HOUTEN KERK Voor de aannemingssom van f. 5.378,— (aan nemer W. Stapelkamp, Haarlem) werd in 1851 een nieuw houten kerkje neergezet naar een ont werp van de waterstaatsingenieur P.J.H. Hay- ward. Het kerkje werd gebouwd op dezelfde

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Levend Verleden - Den Helder | 1994 | | pagina 8