Tastbaar teken van bewoning komt bloot in schorrengrond
100
Oudelandse dijk verhuurd als „de dijk van de
Groote sloot tot Huijsduijnen".
Ook het Groot Hoomwiel, een inmiddels droog
gemaakt watergebied halverwege manege Bruin
en fort Erfprins, werd verhuurd.
Het overige land aan de westzijde van de
Kerkesloot (nu fort Erfprins) was als „de West
zijde van de oude dijk in erfpagt", bij Comelis
Kroon. Het lukte niet altijd een huurder te vin
den: in 1797 werd de Kerkemient aan de Helder
niet verhuurd, maar „zoo imand daar komt op
reijden of laat weijden op een boete van drie
gulden voor ider beest ten profijten van de Hel
der Kerke", diende als waarschuwing.
Ook ten behoeve van de diaconie en de armen
van de gerefonneerde kerk werden Kerkelanden
verhuurd. Zoals het „breewater een stuk Nieuw-
land" (nu omgeving Westgracht - Breewaterstraat),
maar ook „bij de tuijnwallen een stuk Nieuwland,
een stuk Coogland en een stuk Oud land".
Deze landerijen mocht men „wel hooijen mits
sjaarlijks voor ijder waagen hooij 2 waagens
goede mis op t land te brengen".
In de vroege zomer van 1993 hielp ik mijn
broer Roel met het wegbrengen van zijn bij
enkasten naar de boragevelden ten noorden
van de Helmdijk in Groote Keeten, Terwijl
wij de bijenkasten neerzetten in het land viel
al gauw de hoeveelheid witte schelpjes op in
een droge greppel en ook konden we de
grondopbouw goed waarnemen. Grijs getin
te zeeklei en licht duinzand wisselden elkaar
af. Inmiddels kwam de landeigenaar, akker
bouwer D. Schenk, bij ons staan. Het gesprek
ging al gauw over de geografische historie
van de Koegraspolder.
Voordat de Van Oldebameveltsdijk (nu Zanddijk)
in 1610 werd gelegd - van de zuidpunt van het
voormalige eiland Huisduinen (nu ter hoogte van
restaurant Duinoord) tot aan het Dubbelduin van
De totale opbrengst van de Kerkelanden was
niet slecht, per jaar werd gemiddeld voor
f. 375:0:0 gulden aan land verhuurd.
In het gemeentearchief van Den Helder komen we
de eerste verhuurakten van de kerkmeesters tegen
in het jaar 1748. De verhuringen vonden waar
schijnlijk eerder plaats, in het wegenschouwboek
staat onder het jaartal 1703 al een vermelding van
de „de kluft aan Kerkmeestersdijk".
RENS SCHENDELAAR
Bronnen:
- Gemeentearchief Den Helder
inventarisnummer:
97 schouwboek van wegen
98 schouwboek van wateringen
145 besteding openbare werken
216 verhuring door kerkmeesters van de vaart
217 verhuring door kerkmeesters van de
kerklanden
- Rijksarchief Haarlem, verzameling topogra
fische kaarten en tekeningen
Deze houten spant van een platbodem meet
ongeveer 1 meter 25. Zo hebben de
Koegrasschorren weer een herinnering aan een
grijs verleden prijsgegeven
de Groote Keeten - bestond dit gebied uit stik
gronden met vele zwinnen en kreken.
Aan de westkant langs de kust lag een strand-
wal met binnen- en buitenstranden. Maar ook
een duinenrij met daar dwars doorheen een aan
tal zeegaten, met van boven naar beneden: het
Heersdiep (nu ter hoogte van de Middenvliet),
