MISLUKTE HANDEL IN BAKSTENEN
MET ONVOORZIENE GEVOLGEN
Van Pannerden tot Nieuwediep
"Hel is mijn opgegeven zich met UwEd zoo
mogelijk tot de levering van gebakken Waal-
steenen, aan te sluiten, waarvan ik ruim
schoots voorzien ben. Heb mede geïnformeerd
dat UwEd jaarlijks veel steen gebruikt, zoo
neem dierhalve de vrijheid zich tot het leve
ren van Waal- steenen aan te bieden".
In deze min of meer kromme stijl schreef de
Pannerdense steenfabrikant Derk Terwindt op 2
januari 1838 aan "de Heere Gebroeders Janzen
M. Metselaars etc. etc. op het Nieuwediep".
"Ik hoop dat U mijne vrijpostigheid niet ten kwa
de zult aanrekenen. Evenwel ik vertrouw dat
UwEd mij misschien niet zult kennen. Pro 1836
heb ik nog geleverd aan de Kruidmagazijnen op
het Nieuwediep voor rekening van A.G. Kloos,
aannemer te Ameiden. Te Amsterdam hebben
mijn Vader (burgemeester Amold ter Windt van
Pannerden) en ik 1/3 der metselstenen voor het
Oosteren Westerdok geleverd en vervolgens
meerdere leverantiën voor fortificaties in Zee
land. Het is de bedoeling dat ik gaarne wat steen
aan UwEd zou willen leveren en verspreek eene
prompte bediening".
DUURZAME RELATIE
Dit schrijven van één van de oudste steenfabri
kanten uit het centrum van de Waalsteenbak
kerijen luidde een langdurige relatie in met de
Nieuwedieper aannemers. Sinds 1765 toen Hen-
dricus ter Windt stenen leverde voor de kerk te
Keeken behoorden de Terwindts tot een gere
nommeerde familie van steenbakkers in die streek.
Derk offreert dan een aantal door hem geprodu
ceerde artikelen tegen de in zwang zijnde prijzen.
Ie het ordinaire rood om per 1000 scheeps
boord te leveren f. 650,-
2e beste rood f. 750,-; wat hier veel voor bui
tenmuren met goed gevolg wordt gebruikt.
3e Boere Grauw f. 950,-; waarvan een sierlijk
geheel kan worden gemaakt.
4e Hard Grauw f. 1050,-; dat geschikt is voor
alle sluiswerk.
5e Vlak Klinkert f. 1150,-; voor alle sterkten.
6e Best Gevelgrauw f. 1250,-; waarvan bij ons
te Arnhem het paleis van justitie wordt op
gebouwd in derzelven voorgevel die wij ook
geleverd hebben.
De bijkomende transportkosten per schip zou
den van huis tot huis niet meer bedragen dan
f. 2,50 af. 3,- per 1000 stenen. Dat deze kos
ten wel eens tegenvielen bleek reeds op 10 mei
van dat jaar. De gebroeders Janzen hadden op
4 april een order geplaatst doch gebrek aan
scheepsruimte joeg de vrachtprijzen omhoog
met als resultaat, dat Terwindt voor de overeen
gekomen prijs met geen schipper kon accorde
ren. Ruim een maand later liet hij weten, dat
ene schipper Moes bereid was 4000 stenen voor
Den Helder in te nemen voor f. 3,50 per 1000.
Dit verschil in de transportkosten werd later
door Terwindt gecompenseerd.
KERKBOUW
Op 4 mei 1838 hadden de Helderse gebroeders
laten weten, dat zij kans maakten op de bouw
van een R.K. kerk (de Petrus en Paulus) aan
het Nieuwediep. Terwindt liet per kerende post
weten, dat zij daarvoor "Best Hardgrauw" dien
den te gebruiken, "die wij UwEd kunnen leve
ren tot 300.000 voor primo September, waar
van er nu 60.000 voorhanden zijn en de rest
uit de eerstkomende zomer gebakken moeten
worden, geleverd tegen de prijs van f. 10,50 per
1000 scheepsboord. De "scheepsvragt" zou Ter
windt voor f. 3,- per 1000 voor zijn rekening
nemen, omdat er voor deze prijs met geen schip-
61