HELDERSE JAREN 1851-1875
Veel levenloos aangegevenen
Ophaalbrug Helders kanaal
door dr. L.F. van Loo
Mager jaar voor de visserij
Aflevering 9 - 1859
Werkinrichting opgeheven
School Huisduinen afgekeurd
BEVOLKING
Het wettig inwonertal maakt een bescheiden
groei door, van 13.734 naar 14.106. Het geboor
tecijfer overtreft nog steeds dat van de sterfte en
er vestigen zich meer mensen dan er vertrekken.
Feitelijk telt Helder 1859 evenwel 15.295 inwo
ners, waaronder 1359 militairen (zeemacht:
986). Opvallend in dit jaar is het aantal buiten
echtelijke en levenloos aangegeven geboorten,
respectievelijk 23 en 45 (waaronder 5 buiten
echtelijke) tegen 12 en 9 in Alkmaar. Dat hoge
aantal levenloos aangegeven geboorten geeft te
denken... Er worden 151 huwelijken gesloten;
twee eerder gesloten huwelijken eindigen in een
officiële echtscheiding (Alkmaar: 1, Amster
dam: 26, Bussum: 1, Purmerend: 1, Zaandam:
1verder nergens in Noord-Holland).
LANDVERHUIZERS
Leendert Steenman, een mingegoede hervormde
timmerman van 26 jaar, vertrekt met vrouw en
drie kinderen naar Noord-Amerika "om verbete
ring van bestaan te zoeken". Dat is ook de opge
geven vertrekreden van Mozes Juda Rood, een
47-jarige mingegoede joodse "heelmeester", die
met vrouw en zes kinderen naar Zuid-Afrika
gaat. Daarheen reist ook de 30-jarige hervormde
zeeman Jacob Visser af, een vrijgezel.
PROVINCIEBESTUUR
Het kiesdistrict Helder met 625 kiesgerechtig
den krijgt te maken met de (her)verkiezing van
een lid van Provinciale Staten. Aan de stem
ming nemen 116 kiezers deel, dat is 19%
opkomst, voor die tijd zeker niet ongebruike
lijk. De diverse steden en Kamers van Koop
handel in Noord-Holland laten weten dat een
spoorweg naar het Nieuwediep zeer noodzake
lijk gevonden wordt, maar 'Den Haag' ziet
meer in "Zuider-spoorwegen". Wel wordt de
subsidie aan de stoombootrederij "tot het sle
pen van schepen aan het Nieuwediep" voortge
zet. Die rederij draait eigenlijk heel redelijk,
maar door de subsidie kunnen de sleeplonen
met minstens 10 procent omlaag en dat is gun
stig voor de scheepvaart op Amsterdam. De
stoombootdienst tussen Texel en het Nieuwe
diep ontvangt 500 van de provincie.
GEMEENTEBESTUUR
Voor de gemeenteraad dienen vijf raadsleden
verkozen te worden. Van de 592 kiezers zijn er
162 opgekomen bij de eerste en 176 bij de her
stemming. J. Sevenhuysen Jr. wordt niet herko
zen, hij had bedankt voor de eer. In zijn plaats
komt J.T. ZurMuhlen.
FINANCIEN
Over 1858 was het batig saldo van de gemeente
maar liefst 21.436,73. En dat op een totale
begroting van circa 95.000 gulden. In 1859 wordt
niet minder dan 31.000 uitgegeven aan open
bare werken. Het Provinciaal Verslag: "Onder de
voornaamste plattelandsgemeenten* is er eene,
welker geldmiddelen in buitengewoon gunstigen
staat verkeeren, namelijk den Helder. Dit is te
meer opmerkelijk, daar deze gemeente eene van
de weinige is, waar geen hoofdelijke omslag
geheven wordt. Het is bijna uitsluitend de
opbrengst der verbruiksbelastingen, door de uit
breiding der plaats steeds toenemende, en daarbij
de belangrijke ontvangsten wegens verkoop van
gemeentegronden voor aanbouw van huizen, die
het bestuur in de laatste jaren in staat gesteld heb-
41
