DRAMATISCH VERLOOP VAN OVERVAL
OP ARBEIDSBEURS
De vijf nieuwe foto-collages, waarmee de werk
groep "Foto-collages en verspreiding blad" aan
de weg timmert, betreffen de volgende onder
werpen (tussen haakjes erachter staan de loka-
ties waar men deze collages kan vinden):
"Nostalgisch Den Helder" (Christelijke stichting
bejaardenzorg "Goede Ree" aan het Bernhardplein);
"Nostalgisch Den Helder" (Uitvaartcentrum
Den Helder aan de Annie Romein-Verschoor
laan);
"Roomse blijdschap" (Rooms-katholiek verzor
gingstehuis "Ten Anker" aan de Timorlaan);
"Heimwee naar mijn Den Helder" (Uitvaart
centrum Den Helder);
Omgeving Keizerstraat-Sluisdijkstraat-Paral-
lelweg" (nog niet ingericht).
Deze maand vijftig jaar geleden
Dit jaar 1993 is het een halve eeuw geleden
dat vijf inwoners van Den Helder, waaronder
drie politiefunctionarissen, in de nacht van
maandag 21 op dinsdag 22 juni 1943 een
overval pleegden op het Arbeidsbureau, toen
de Arbeidsbeurs genoemd, hetwelk was
gevestigd in het nieuwe gebouw van de
Gemeentelijke sociale dienst aan de
Kanaalweg 92, tegenover de Postbrug. Dit
bijkantoor Den Helder ressorteerde onder
het Gewestelijk Arbeidsbureau te Alkmaar.
Doel van de overval was het vernietigen van
het kaartsysteem met namen van Nederlandse
mannen die voor de "Arbeitseinsatz", te weten
slavenarbeid in de Duitse oorlogsindustrie, in
aanmerking kwamen. Door vernietiging van
die administratieve gegevens kon wellicht uit
zending van werkkrachten naar het vijande
lijke Duitsland voor een groot deel worden
voorkomen.
De voorbereiding
Tijdens de bezettingsjaren 1940-1945 werden
in ons land door ondergrondse strijders steeds
vaker overvallen gepleegd op distributiekanto
ren (voor levensmiddelenbonnen voor onder
duikers), op postkantoren (geld voor onder
grondse activiteiten en voor nagelaten betrek
kingen van verzetsmensen) en op bevolkings
registers (vernietigen van persoonsgegevens).
Laatstgenoemde activiteit strekte zich ook uit
tot de Arbeidsbureaus, waar veel werklozen
stonden geregistreerd en waarop de Duitse
bezetter zijn oog had laten vallen voor inscha
keling voor werk in hun oorlogsindustrie.
In verband met die overvallen stelden de
Duitsers een verplichte bewaking in op al die
objecten; meestal alleen 's nachts, doch ook
wel overdag, en wel door twee personen, één
gewapende politieman en een lid van de
Luchtbescherming of Ordedienst. Eén van bei
den bij voorkeur een "Duitsvriendelijke" figuur.
Ook politiemensen van het toen op de
Kerkgracht 25 gevestigde hoofdbureau van
politie moesten die bewakingsdiensten volgens
rooster verrichten. Zodoende kwamen zij op de
hoogte met de gang van zaken in en de inrich
ting van het Arbeidsbureau. In contacten met
een ambtenaar van het bureau en de conciër
ge/portier van het gebouw werd het plan gebo
ren de kartotheek van de Helderse Arbeidsbeurs
ook te vernietigen, waardoor tevens de daar
werkzame ambtenaren werden ontslagen van de
verplichting gegevens aan de Duitsers en hun
handlangers te verstrekken.
102
