braak en ook niet over het gras van de te spitten
graszoden voor de kruin.
Wegenonderhoud
Tijdens de winter van 1788 hadden de schout
en schepenen veel werk aan te besteden. "Het
inploegen of steeken en tonnerond leggen van
de wegen in 't Nieuwland alhier".
De wegen werden onderverdeeld in parken en de
specifieke voorwaarden werden per park beschre
ven. "Op dit park beginnen bij "t pompke tus-
schen Heijlegarde en de Helder te reekenen van 't
pompke Zuijd op na de bulle nolle en van daar
N:0 op tot aan 't pompke op de Kruijsweg. De
laagtens die in de weg zijn tusschen pompke en
de bulle nolle moet van de kant van 't voetpad en
van de greppelkant eguaal ingeslegt en de laag
tens opgevult werde, van de bulle nolle na 't
pompke op de Kruijsweg de kante inslegten en
tonnerond maken". Dit was een gedeelte van de
voormalige zeedijk Den Kooghdijck later bekend
als de Rijweg naar de Helder.
Vanaf de Bulle Nolle, een duingebiedje bij
Heiligenharn (nu school De Lichtbaak) liep de
weg vanaf de Jan Verfailleweg achter motel
Bethlehem langs, om met een bocht over het
Churchillpark op de Javastraat, bij "'t pompke
op de Kruijsweg (Javastraat) uit te komen. Een
pompke of pomp was een van hout gemaakte
doorgang (duiker) in de grond om het water
onder de weg door te laten lopen. Noordelijk
van de Javastraat af liep deze oude zeedijk door
de wijk Oud Den Helder naar het Marsdiep.
De werkzaamheden eindigden in de Jacob van
Heemskerckstraat waar het Nieuwiel lag. "Op
het park beginnende bij Niewiel (wiel of waal
is een kolk, plas die na een dijkbreuk is ont
staan, of van een overstroming is overgebleven)
tot over 't pompke en van daar tot aant andre
pompke zal den aannemer 't gat bij Brekwiel
(waarschijnlijk de oude dijkdoorbraak tussen
Bankastraat en RW.A. Singel) aan de
Noordzijde vlak moeten inslegten met de spe
cie van de kant van de greppel en de greppel
Zuijd op dieper maken."
Een ander park liep "van de uijtwateringsluijs
af over 't pompke op het kruijs tot aan de uijt-
gegravensloot - van de sluijs tot aan 't pompke
met de kanten inslegten en eguaal vlak maken.
Van 't pompke N:op tot aan de uijtgegraven-
sloot van 't land Zolbergen en Cornelis Vet
opvullen met de hoogtens die daar zijn en zoo
voorts Noord op
Aan de oostzijde van de hoek Sluisdijkstraat -
Parallelweg lag de sluis. Hier werd het
Helderse polderwater van de dijk- en tochtslo
ten afgevoerd.
Langs de Buijten Sluijssloot oostwaarts naar de
Nieuwediep: de sloot stroomde aan de huidige
Sluisdijkstraat over het Rijkswerfterrein naar het
Nieuwediep en kwam uit iets ten zuiden van de
Zeedoksluis. Zuidwaarts vanaf de sluis kon het
water door het Grote Brug Zwin over de
Schootervlakte naar de wadgeultjes.
Aan de noordzijde van de polder lag de
Uijtgegravensloot ter hoogte van de huidige
Kerkgracht en Loodsgracht. Het zand van deze
sloot werd van 1772-1774 afgegraven voor de
aanleg van de dijk ter hoogte van de latere fortifi
catie Oostbatterij (Navgis) achter de Kanaalweg.
Jaren later werd de sloot vergraven tot een
gedeelte van het Helders Kanaal, nu bekend als
Kerkgracht en Loodsgracht.
Bovenstaand beschreven weg liep dus vanaf het
schuine gedeelte van de Parallelweg over de
spoorrails achter het postkantoor langs, via de
Polderweg naar de dijk.
Het mollen van de zandwegen.
Ten "Raadhuijse te Huijsduijnen" kwamen op 8
augustus 1793 de baljuw en zijn schepenen bij
een voor de aanbesteding van "het gelijk
maken van hoogtens in de laagtens in het dorp
Huijsduijnen te mollen zoo als het zelve door
Scheepenen zal worden aangewesen".
Men wilde de zandwegen in het dorp
Huisduinen van oneffenheden zoals kuilen en
zandhopen ontdoen door middel van een mol-
bord. "Deese besteeding geschied bij de dag te
beginnen aan staande Maandag 12e deeser met
twee paarden voor het molbord voorsien met
een manschap deskundig aan de mollen".
129
