124 onderwijzer en een minimum pensioenregeling. Het standskarakter van het lager onderwijs wordt echter niet doorbroken. Hoofddoelen blijven bestrijding van pauperisme (en niet ver heffing) en het bijbrengen van christelijke en maatschappelijke deugden. De leerlingen moe ten voorbereid worden op hun latere functies en "het weldadig leven". Volkskinderen dienen wel te leren lezen, maar geen romans. Leerplicht bestaat nog lang niet en arbeiders kinderen gaan veelal om economische redenen (meeverdienen) zeer jong van school. Het vak kenpakket wordt bij deze wet als volgt vastge steld: lezen, schrijven, rekenen, vormleer (in de praktijk: lijntekenen), Nederlandse taal, aard rijkskunde, geschiedenis, kennis der natuur en zingen. Zeevaartschool Twee leerlingen van de onderwijzer A.J. Leyer leggen in Amsterdam "een voldoende examen af'. Ze hadden "hunne studiën volbragt". Door Leyer is in 1857 in totaal aan 10 leerlingen onderwijs in de zeevaartkunde gegeven. KIM Met "de inrichting tot opleiding van adelbor sten aan boord van Z.M. schepen, die sedert eenige jaren aan den Helder bestond, is in het afgelopen jaar (1857) bij Koninklijk Besluit van 25 april verheven tot Koninklijk Instituut voor de Marine te Willemsoord. Dit instituut, bestemd voor de opleiding van jon gelingen tot officieren bij de marine, bij het corps mariniers en tot ingenieurs van scheepsbouw, is den lOden October 1857 in werking gekomen. Op het einde van het jaar telt men 128 leerlingen", waarvan twee voor het corps mariniers en twee voor de scheeps bouw. Lagere industrieschool "Aan den Helder is in het afgelopen jaar door de aldaar gevestigde afdeling der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen eene zoogenaamde Lagere Industrieschool opge- rigt, welke met den lsten October is geopend. Het doel dezer inrigting is om jongelieden na het verlaten der lagere school door eenvoudig onderwijs in practischen vorm te bekwamen voor handwerken en industrie. Zij telt 42 leer lingen". Kweekschool In dit voor het Helderse onderwijs zeer vruchtbare jaar is bovendien per 1 juli, "ten gevolge van een besluit van den gemeente raad, een kweekschool ter opleiding van onderwijzers en onderwijzeressen bij de open bare lagere scholen geopend. Zij telt 7 kweke lingen, die ieder eene toelage uit de gemeente kas ontvangen. De onderwijzers J. van der Haar en H. Daarnhouwer hebben zich met het onderwijs der kweekelingen, zonder bezoldi ging, belast. Men verwacht van deze inrich ting veel goeds". De Tekenschool telt 38 leer lingen, net als in 1855; in 1856 waren het er tien meer. Armwezen De algemene toestand is niet veranderd ten opzichte van 1856. Wel een epidemie, maar Adriaan Johannes Leijer was de grondlegger van het zeevaartkundig onderwijs in Den Helder

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Levend Verleden - Den Helder | 1993 | | pagina 28