"daarvan reeds de nuttige werking ondervon
den bij den brand welke in de maand October
plaats had". Verderop in het Provinciaal
Verslag lezen we dat het een bakkerij betrof,
die echter wel afbrandde. De schade beloopt
f 2700, de oorzaak is onbekend; de verzekering
dekt de schade. Wellicht is door de nieuwe
maatregelen voorkomen dat belendende perce
len afgebrand zijn...
De openbare gasverlichting is nog niet gereali
seerd in verband met vertraging "uit hoofde
van gebrek aan een terrein voor de gasfabriek".
In het huis van Bewaring hebben 68 mensen
209 dagen gevangen gezeten, waaronder een
klein kind "bij de moeder opgenomen".
Armwezen/Gezondheid
De duurte van levensmiddelen is in 1856 wat
minder geworden, maar het prijsniveau blijft
hoog. Over de gezondheidstoestand zijn er dit
jaar weinig klachten.
Waterstaat
In 1856 is de nieuwe koopvaarderschutsluis
geheel voltooid, maar de toegangen komen pas
in de loop van 1857 gereed "uit hoofde van den
moeilijke te baggeren grond". Door de sluis voe
ren 237 zeeschepen en 277 binnenvaartschepen
meer dan in 1855.
De "uitslag der waarnemingen van het meteoro
logisch observatorium wordt wekelijks opgeno
men in het Weekblad van Den Helder en het
Nieuwe Diep", maandelijks gaan de gegevens
naar het KNMI te Utrecht en naar de Konin
klijke Akademie van Wetenschappen.
Net voor de zomer is de Helderse duinwaterlei
ding geheel voltooid en in werking gebracht.
"Het water wordt uit de duinen getrokken door
middel van zeven overdekte putten en een over
dekt steenen riool, lang 180 ellen, en, ten einde
de noodige drukking te verkrijgen, door stoom
14 ellen opgevoerd in een ijzeren reservoir, dat
180 kubieke ellen water kan bevatten.
Er zijn 29 gegoten ijzeren fonteinen in de
gemeente geplaatst, benevens 20 fonteinen aan
de haven om de schepen van water te voorzien.
De lengte der ijzeren pijpen, onder de wegen
gelegd, bedraagt 650 ellen. Tot dusver zijn drie
binnengeleidingen voor particulieren gemaakt.
De prijs van het water, waarvan de hoedanigheid
niet(s) te wensen overlaat, is 1,5 cent per emmer
en f 1,- per legger van 500 kan voor de schepen.
De toevoer van water naar de schepen in de
haven aan de Nieuwe Diep geschiedt door de
binnenhaven door een ijzeren buis die 8 ellen
peil heeft en 75 ellen lang is. Deze onderneming
die tot heden zeer goed gewerkt heeft en sedert
hare voltooijing zoo aan ingezetenen als aan
onderscheiden schepen veel water heeft afge
leverd, is, vooral bij langdurige droogte, voor de
gemeente Helder een wezenlijke weldaad".
Landbouw
De oogst en de veeteelt vallen goed uit, gunstiger
dan in 1855. De grondprijzen blijven ongeveer
stabiel, wat een knik betekent in de ononderbro
ken stijging van de voorgaande jaren. In verband
daarmee zijn inmiddels 400 bunder woeste gron
den, van particulieren, ontgonnen.
Veestapel: 283 paarden, 1041 runderen, 2768
schapen, 27 varkens, 7 bokken en 28 geiten. De
longziekte vergde het leven van 25 runderen. De
export van vee vanuit Den Helder naar Engeland
is aanzienlijk lager dan in eerdere jaren. De
broodprijzen dalen scherp in 1856. Zo kost
ongebuild tarwebrood in januari nog 28, tegen
20 cent in december. Het door de lagere inko
mensgroepen veel gegeten roggebrood daalt van
16,5 naar 12,5 cent.
Visserij
Enkhuizen kent een schrale vangst van panha
ring. "Door de koude zou de haring zich aan de
zeegaten en daarbuiten ophouden". De vissers
van Den Helder, welke buitengaats de haring
visserij uitoefenen, doen het inderdaad beter.
Uit de oesterbewaarplaatsen zijn 700.000 stuks
verkocht tegen gemiddeld f 25,- per duizend.
Handel
De Helderse Kamer van Koophandel telt 172
kiesgerechtigde leden. "De buitenlandsche han-
73
