OUD-DEN HELDER,
AFGEBROKEN ROMANTIEK
90
Wie als vreemdeling in Den Helder komt
staat vreemd te kijken als hij een volkomen
nieuwe wijk als de "oude Helder" hoort
betitelen.
Waarschijnlijk kan hij zich niet voorstellen,
dat op deze plek het oorspronkelijke stadje
Helder heeft gelegen omdat het ver verwij
derd ligt van alle thans gebruikelijke toe
gangswegen naar de stad. De oude jutters
echter denken met weemoed terug aan deze
sfeervolle wijk, die in de oorlogsjaren werd
afgebroken.
De oude Helder had karakter; de rustieke en
deftige Dijkstraat en het nog deftiger Dijkje,
met de vele daarachter liggende straten, zoals
de Langestraat, Middenstraat, Smidstraat,
Walvischstraat, Paardenstraat en Tuinstraat -
om er zo voor de vuist weg maar een paar te
noemen - waar sommige "dure" huizen van
goedboerende ingezetenen direct naast de met
recht "nederige stulpjes" van de minder met
aardse goederen bedeelden stonden. De oude
Helder ademde een aparte sfeer.
Het is moeilijk die onder woorden te brengen
en we kunnen ook niet wijzen naar een andere
wijk in onze stad, die deze sfeer ook maar
enigszins benadert. Hoogstens kunnen we zeg
gen dat die sfeer historisch is gegroeid.
Den Helder - of Helder - was tot het aanleggen
van de haven en de stichting van de Rijkswerf
een stadje waar niet veel mensen van buitenaf
kwamen wonen. Dezelfde families woonden
van geslacht op geslacht in dezelfde huizen en
oefenden daar van geslacht op geslacht hetzelf
de beroep uit. Voor een groot deel waren ze
allemaal nog familie van elkaar ook en ze ken
den elkaar allemaal. Met ieders feilen en gebre
ken, goede eigenschappen en eigenaardighe
den.
De Heldersen gingen met elkaar om als één
grote familie. Ruzies kwamen natuurlijk voor
maar wanneer een buitenstaander er zich mee
bemoeide, trokken ze allemaal weer één lijn
tegen die buitenstaander. Het "buurten" was
een belangrijke vorm van sociale ontspanning.
Iedereen ging bij iedereen op visite zonder
aanzien van maatschappelijke stand of
welstand. Wanneer iemand door eigen schuld
in moeilijkheden was geraakt, dan kreeg de
schuldige een flink "sermoen" te horen maar
hij werd wel geholpen door de familie, de
buurt, door de hele gemeenschap.
Burenhulp
Vanzelfsprekend werd iemand in moeilijkhe
den zonder dat er van schuld sprake was ook
geholpen, zonder dat daar over gesproken
werd. Er hoefde in de oude Helder niemand
honger te lijden of hongerig naar bed te gaan;
het begrip "burenhulp" werd tot in de perfectie
beoefend. Toch had deze oude Helder ook weer
zijn eigen achterbuurt, een buurt waar mensen
woonden, waar de echte Heldersen eigenlijk
liever niet mee te maken hadden en die zich
vanzelf afzijdig hielden.
Maar in het oude Helder zelf, daar werd geen
deur op het nachtslot gedaan. Eigenlijk was er
nooit een deur op slot, want dat werd min of
