JT IË MNXAN NYPELS
ENGELSE ZWERVER IN DEN HELDER
Melder - Schagex
79
Onder de titel "Een Engelse zwerver in Den
Helder" schreef P.J. Meertens in 1949 een
artikel in het tijdschrift "Taal en Tongval"
over het typisch Helderse woord eik voor
hond. Dit vooral bij oudere Heldersen beken
de woord heeft vrijwel altijd een ongunstige
betekenis. Men gebruikt het woord voor een
lelijke hond. "Ze hebben daar een roteik".
"Haal die eik van het veld". (Gehoord bij een
voetbalwedstrijd op een speelveld zonder
afrastering.)
Over de oorsprong van dit woord, dat alleen in
Den Helder bekend is, bestaan verschillende
verklaringen. Welke is de juiste? Bij de ene uit
leg wordt verband gelegd met het Frans. Het
Franse woord chien voor hond vertoont uit
spraakovereenkomst met het woord chêne (eike
boom). En zo zou het woord eik hond te ver
klaren zijn. Ik acht deze verklaring weinig aan
nemelijk. Immers, een woord wordt eerst via de
klank, de uitspraak, opgenomen in de woor
denschat van een bevolkingsgroep. Het Franse
woord chien vertoont geen enkele klank
verwantschap met de klank van het woord eik
voor hond.
De andere verklaring (die van Meertens) over
tuigt meer. Hij trof bij Shakespeare het woord tike
aan. Een woord dat veel meer klankovereen
komst vertoont met het Helderse eik. Dit woord
tike betekent straathond (A rough dog of no parti-
cular breed. Een hond met onbekende ras).
Deze Engelse tike is de vader van onze Helderse
eik. Meertens verzocht destijds de heer
Langhorst, voormalig schoolhoofd, eens aan
oude vissers en havenarbeiders te vragen of zij
Engelse matrozen van de kolenboten, die veel in
Den Helder kwamen om steenkolen voor de
marine te lossen, wel eens op een hond hadden
horen schelden. Dit bleek inderdaad het geval.
Het kolenlossen trok nogal wat belangstelling.
Als dan een hond de kolensjouwers voor de
voeten liep, scholden ze het dier uiteraard in hun
eigen taal uit. Wat men zei, herinnerde men zich
niet zo goed meer. "Het leek wel wat op jeik of
zo iets". Waarschijnlijk werd er geroepen: "You
damned tike". Dat de t wegviel is door de opvol
ging d-t wel te verklaren.
Het woord eik is dus letterlijk uit het "steenko
len Engels" in het Helderse spraakgebruik
terecht gekomen.
J.F. AMBRIOLA
heeren.enKINDERKLEEDINGMAGAZÏJNEN
indische uitrustingen
heerenmodeartikelen
specialkAfdkeling Kleeding naar maat
EIGEN ATELIERS
