60
HELDERSE JAREN 1851 - 1875
door dr. L.F. van Loo
Aflevering 4 - 1855
Burgemeester wordt raadslid
Dupuis op Tekenschool
Meteorologisch observatorium
Waterleiding bijna klaar
Oprichting Kamer van Koophandel
Drie nieuwe stoomsleepboten
Bevolking
Ook in 1855 groeit het inwonertal; dankzij een
geboorten- en een vestigingsoverschot telt Den
Helder op 31 december officieel 12.316 inwo
ners. Feitelijk zijn er 12.968, inclusief 852
militairen (348 landmacht en 504 zeemacht).
Twintig baby's worden buiten huwelijksverband
geboren en derhalve als "onecht" in de bevol
kingsadministratie opgenomen. Maar liefst 24,
waaronder 7 "onwettige", kinderen komen
"levenloos" ter wereld.
De 40-jarige welgestelde machinist Meindert
Zandveld vertrekt met vrouw en kind, als
volksverhuizer, naar Batavia "vermoedelijk om
verbetering van bestaan te zoeken".
Gezondheid
In verband met de ongunstige weersgesteldheid
(strenge en langdurige winter, schrale lente,
natte en stormachtige herfst, vroeg invallende
vorst) is de gezondheidstoestand niet zo best. In
de zomer en het najaar zijn er epidemische
ziekten, met name cholera: "ernstig van karakter
en vrij algemeen verbreid". Amsterdam telt niet
minder dan 1172 cholera-gevallen, Den Helder
gelukkig maar twee.
Gemeentebestuur
Vijf raadsleden zijn aan de beurt om herkozen te
worden. Van de 538 kiesgemachtigden nemen er
212 deel aan de eerste stemming, waarbij vier
leden van de raad inderdaad opnieuw "uitverko
ren" worden. J. Papineau bedankt als raadslid en
in zijn plaats wordt burgemeester Mr. K.J.C.
Stakman Bosse gekozen. Nu is dat ondenkbaar,
maar toen was het heel gebruikelijk.
Financieel staat Den Helder er in 1855 goed
voor. Het batig saldo over 1854 bedraagt
immers f 10.700. Dat neemt echter niet weg dat
de plaatselijke belasting op het gemaal (meel -
brood) gehandhaafd wordt. En dat terwijl op 13
juli van dit jaar de rijksaccijns is afgeschaft.
Aanleiding daartoe was het feit dat juist deze
belasting relatief zwaar drukt op de huishou
dens met lage inkomens. In Noord-Holland
gaan 50 gemeenten over tot afschaffing, acht,
waaronder Den Helder, denken er toch niet
buiten te kunnen.
Kerkelijke zaken
"De nieuwe Luthersche Kerk aan Den Helder,
gelegen aan de westzijde van het Kanaal, is
thans geheel voltooid. Men stelde zich voor
weldra eenen predikant te beroepen en alzoo
eene zelfstandige gemeente te vestigen".
Onderwijs
Ook in Den Helder is een bijzondere school der
tweede klasse "tot stand gebragt". De teken
school heeft 38 leerlingen en op proef wordt er
de "leerwijze van Dupuis" ingevoerd. Dat wil
zeggen het tekenen van voorwerpen naar de
natuur in plaats van het natekenen van voor
beelden. Deze methode blijkt uitmuntend te
voldoen en als dat zo zou blijven zal Dupuis
"als vast algemeen stelsel op deze school toege
past worden".
Zangfeest
Liedertafel Arion organiseerde op 4 september
te Alkmaar "een provinciaal Noordhollandsch
zangersfeest, dat de verwachting welke men
daar van koesterde, verre heeft overtroffen".
Diverse verenigingen, waaronder het Helderse
