124
van de bommen elders in de stad! Overal woedden branden. Al die lekkende vlammen en de dikke
rook die als een sluier over de brandende stad hing.... Het werd een lange en bange nacht. Eerst
tegen drie uur, half vier werd het rustig.
Al met al hadden we zo vijf uur vastgezeten. Vroeg in de morgen werden we "bevrijd" door de
melkboer, die zich verbaasd afvroeg hoe twee "grijs-grauw" uitziende jongens nu op het dak waren
terechtgekomen. Den Helder lag verminkt en troosteloos aan onze voeten.
Dit stukje oorlogsverleden uit mijn jeugd is mij bij gebleven en wordt nu, na vijftig jaar, in
herinnering gebracht door
G. Flameling
DE BRAND VAN BUCHELE.
Brand, we kunnen het met eigen ogen in onze musea zien, heeft de loop van de geschiedenis nog al
eens sterk beïnvloed. Grote branden zijn door de eeuwen heen door beeldende kunstenaars op het
altijd geduldige linnen vastgelegd en roepen als regel een gevoel van afschuw en angst op vanwege
wat er door de vlammenzee aan leven en cultuurgoederen werd verwoest. Maar ook wanneer de
Rooie Haan ergens in een stad of op het land kraait zonder dat daarbij voor het mensdom van
schokkende gevolgen sprake is, blijft zo'n gebeurtenis - vaak afhankelijk van de omvang ervan - de
gemoederen nog al eens jaren lang bezighouden.
Voorbeelden hebben de Nieuwediepers, bij wijze van spreken, voor het grijpen. Hoe vaak nog zal
tijdens een wandeling met familiebezoek over de Weststraat de plaats worden aangewezen waar
eens ons grootste en mest imponerende plaatselijke warenhuis "Van Willigen" pronkte? Menig
amateurfotograaf, en zelfs een enkele filmer, was in de gelegenheid om een aantal opnamen te
maken van het vlammenspel dat het pand tot een puinhoop vervormde en dat ondanks het feit dat
onze gemeentepolitie, bijgestaan door militairen, er alles aan deed om het in drommen opgekomen
publiek ver op afstand te houden.
Zelf heb ik in m'n jeugd een blijvend aandenken meegekregen aan een brand van grote omvang.
We woonden destijds in de Wezenstraat nr. 3, een bovenhuis met de ingang in de brandsteeg achter
de zuidkant van de Spoorstraat. Toen de "brand van Oudkerk Van Praag" (eigenaardig toch dat
de naam van een vuur steevast aan die van het betrokken pand wordt gekoppeld) uitgebroken was
en een regen van vuurvlokken de buurtwoningen bedreigde, moesten we het huis uit - het woord
evacueren werd later pas gebezigd. Het werden angstige nachtelijke uren bij familie in de
Gravenstraat. Bij terugkomst bleek er zelfs geen glaasje gebroken te zijn.
Maar laat me terugkomen op m'n voorgenomen uitgangspunt: een terugblik op de brand bij
broodbakker Buchele in wijk N. nr. 27 (Koopvaardersbinnenhaven) op 24 juli 1874. Dank zij een
spontaan gebaar van de heer L. Obbens, die mij in het bezit stelde van een aantal kopieën van
